Reik naar de maan: 10 tips & tricks voor maanfotografie

Of het nu om een vurige oranje bol net boven de horizon gaat of om de zachte omtrek van een zilverkleurige halve maan tegen een stadsachtergrond, de maan – 's nachts het helderste en grootste object in de lucht – is al heel lang een fascinerend onderwerp voor fotografen. Volle manen en fenomenen als de oogstmaan, blauwe maan, bloedmaan en maansverduisteringen brengen vaak een stortvloed aan foto's op sociale media teweeg. Dit zijn meestal close-ups van de maan zelf, maar fotografen die op zoek zijn naar een grotere creatieve uitdaging kunnen inspiratie opdoen met de tips en technieken van Andrew Fusek Peters voor maanfotografie.

De Britse fotograaf, wiens werk regelmatig in landelijke kranten en tijdschriften verschijnt, fotografeert de maan het liefst als deel van een bredere scène, om een verhaal te vertellen. “Ik ben altijd op zoek naar een interessante voorgrond, om de maan binnen een landschap of een bebouwde omgeving te plaatsen", legt hij uit.

Hij heeft deze aanpak zo goed ontwikkeld, dat mensen soms ten onrechte denken dat hij samengestelde beelden heeft gebruikt. Maar in werkelijkheid is elk element van elke foto in de camera zelf vastgelegd, in RAW. En dat is geen sinecure. Het vereist een hoop planning, het gebruik van de juiste uitrusting en je moet op de juiste plek op het juiste moment zijn. Andrew geeft tips voor het maken van frisse en originele foto's van de maan, het hele jaar rond.

Je denkt wellicht dat je de maan het beste kunt fotograferen wanneer het volle maan is. Maar volgens Andrew is dat niet altijd zo. "Ga een paar dagen voordat het volle maan is al op pad", zegt hij. "Dan hoef je niet alles in silhouet te doen, maar heb je nog wat licht op het landschap." Hij verwijst naar zijn foto van Clun Castle in Shropshire (onder) als voorbeeld. "Je kunt zien dat de maan driekwart vol is, hij komt op bij zonsondergang, en de camera kon nog veel landschapsdetails vastleggen", legt hij uit.

Hoe zorgvuldig je alles ook van tevoren plant, tijdens de daadwerkelijke opname moet je snel beslissingen kunnen nemen, zegt Andrew. "De maan is als een dier, als wildlife", legt hij uit. "Je moet zijn gedrag begrijpen. Hij is extreem verlegen en komt nooit tevoorschijn op het moment dat jij dat denkt. Een beetje bewolking kan de opname al verpesten."

Andrews foto uit 2016 van de supermaan (hieronder), die de voorpagina van de Britse krant The Times haalde, had bijna niet bestaan. Het weer werkte hem tegen, hij was gestopt met de shoot en op weg naar huis. "Onderweg in de richting van Church Stretton in Shropshire zag ik plotseling de lucht opklaren", zegt hij. "De maan bevond zich bijna direct achter een vulkanische structuur, genaamd Three Fingers Rock. Ik dacht: "O, mijn hemel."

"Met mijn Canon EOS 7D Mark II, een Canon EF 500mm f/4L IS II USM-objectief en een Canon Extender 2x III waarmee ik 1600 mm haalde, wist ik dat ik zoveel bereik had als menselijk gezien mogelijk was. Ik gebruikte een heg als statief en maakte drie opnamen op een rij. En omdat ik mijn focuspunt wist – in plaats van de maan als middelpunt van je foto te nemen kun je beter een leidende lijn hebben – was de eerste opname meteen goed."

Andrew leerde een belangrijke les uit de supermaanfoto die The Times haalde. "Toen ik de foto zag, was de maan helemaal golvend en wat wazig", herinnert hij zich. "En ik dacht: 'Oh, ik ben een waardeloze fotograaf.' Maar toen zei iemand: 'Nee, wanneer de maan opkomt, is er veel meer atmosferische vervuiling waar je doorheen kijkt, de atmosfeer van de aarde, en daarom ziet de maan er golvend uit.' Als de maan hoog in de lucht is, kijk je door minder atmosfeer en ziet de maan er scherp uit."

Hoewel statieven veel gebruikt worden voor sterrenfotografie, is vanuit de hand opnamen maken beter als het om de maan gaat, zegt Andrew. "Het lastige van het plaatsen van een statief is dat de maan niet op precies die plek kan verschijnen waar je hem wilt hebben", legt hij uit. "Je moet heel snel kunnen reageren en van positie veranderen zodat je de maan precies op de gewenste plek in het frame kunt plaatsen – net als bij een verre zonsondergang boven heuvels. Je hebt niet veel tijd, want het licht dat je wilt hebben, is het laatste licht van de dag: schemerlicht. Dus om dé foto te maken, moet je hem vanuit je hand nemen."

Als je de belichting instelt op de maan, hangt de mate van landschapsdetails die je kunt vastleggen deels af van de kwaliteit van je camera en objectief en van de prestaties bij weinig licht. Zo leg je details vast die je kunt terughalen uit de schaduwen.

Een vraag die vaak wordt gesteld is: "Hoe krijgen fotografen de maan zo groot op de foto?" Een belangrijke factor hierbij is vaak de manier waarop een teleobjectief het perspectief samendrukt. Andrew gebruikt de Canon EF 100-400mm f/4.5-5.6L IS II USM en de Canon EF 500mm f/4L IS II USM met de Canon Extender 2x III. Deze zijn perfect voor zijn doel dankzij hun sterke vergroting en superscherpe nauwkeurigheid. "Als je een grote maan wilt," zo redeneert hij, "heb je grote objectieven nodig."

Recentelijk had hij de mogelijkheid om te fotograferen met een Canon RF 600mm F4L IS USM-objectief, in combinatie met de Canon EOS R5. "Hij is haarscherp en stelt razendsnel scherp. De behaalde details zijn ongelofelijk," vertelt Andrew enthousiast. Het optische IS-systeem met 5 stops van het objectief is ook een groot pluspunt voor Andrew bij het fotograferen van de maan. "Ik kon behoorlijk lange sluitertijden halen," zegt hij. "Dat is belangrijk, omdat de maan snel beweegt. Ik moet de maan echt achterna zitten. Dit moest dus goed werken en dat was zeker het geval."

De EOS R5 en de EOS R6 zijn full-frame systeemcamera's van Canon. Ze bieden uitstekende prestaties bij weinig licht en Andrew was zeer onder de indruk van de EOS R5 in combinatie met het Canon RF 600mm F4L IS USM-superteleobjectief. "Het is een enorme stap vooruit," zegt hij. "Het leverde ongelofelijke details op. Dankzij de 45 Megapixel full frame-sensor kun je inzoomen, inzoomen, inzoomen en bijsnijden, bijsnijden en bijsnijden, en dan zijn de details nog steeds aanwezig."

Voor het fotograferen van de maan was de elektronische zoeker ook een groot pluspunt voor Andrew: "De elektronische zoeker is geweldig. Je wilt correct belichten voor de maan en dat kun je hiermee goed zien," zegt hij. "Aangezien ik vanuit de hand fotografeer, moet ik alles in de gaten kunnen houden via de zoeker. En dat kon ik zeer snel doen."

De nieuwste teleobjectieven zoals de Canon RF 600mm F4L IS USM (en de Canon RF 400mm F2.8L IS USM) hebben zeer verfijnde systemen voor beeldstabilisatie die cameratrillingen met tot wel 5 stops kunnen compenseren. Toch moet heb je wel wat vaardigheden nodig als je de maan vanuit de hand wilt fotograferen.

"Je kunt het op een paar manieren doen," zegt Andrew. "Ten eerste kun je je hoofd als tegenbalans gebruiken. Je balanceert de camera letterlijk tegen je voorhoofd en gebruikt het als steunpunt. Ten tweede kun je in sommige gevallen bij landschappen gebruikmaken van hekpalen bij weilanden. Dat zijn de beste statieven met één poot die ik ben tegengekomen. Ten derde kun je je knie gebruiken. Knieën zijn geweldig: je kunt snel gaan zitten, je linkerelleboog op je knie laten rusten en zo voor extra stabiliteit zorgen."

Het vastleggen van alle details van je maan en landschap in RAW is maar één deel van het totaal, benadrukt Andrew; je moet ook een hoop nabewerking doen. "Ook met de juiste belichting zal de maan er nog steeds behoorlijk overbelicht uitzien", legt hij uit. "En dus ga je aan de slag met hooglichten, witbalans en schaduwen, gebruik je radiale filters [zodat je lokale aanpassingen kunt maken], en kun je een hoop details naar voren halen. En natuurlijk ga je ook aan de slag met je voorgrond en daardoor dus ook met de schaduwen. En misschien met verschillende verloopfilters."

Hij voegt toe: "Je doet alles wat je kunt om dat RAW-bestand te laten schitteren. Een beroemde uitspraak van Ansel Adams is: 'Het negatief is de score en de print is de prestatie.' Hetzelfde is van toepassing op maanfotografie als het gaat om je RAW-bestanden en je bewerkte bestanden."