Beweging fotograferen: hoe je beweging in foto's vastlegt

Van kinderen of huisdieren die in de tuin spelen tot watervallen, actiesporten en meer: met fotografie kun je actie in één foto vastleggen.

Als fotograaf heb je in het algemeen twee keuzes. Je kunt de actie 'bevriezen' om één bepaald moment vast te leggen, of je kunt bewegingsonscherpte gebruiken om beweging en snelheid te suggereren. Je Canon-camera zit vol technologie waarmee je beide benaderingen goed kunt uitvoeren, zoals in dit artikel wordt uitgelegd.

De meest cruciale factor voor het vastleggen van beweging in je foto's, is de sluitertijd van je camera. Het kan nuttig zijn om verschillende sluitertijden uit te proberen om erachter te komen wat voor jou werkt. De meeste spiegelreflexcamera's hebben een maximale sluitertijd van 1/4000 sec of 1/8000 sec. Bij bepaalde EOS-systeemcamera's kun je een elektronische sluiter gebruiken voor nog kortere sluitertijden. Langere sluitertijden zorgen er juist voor dat een bewegend onderwerp een natuurlijke vervaging krijgt, wat heel doeltreffend kan zijn bij het creëren van een gevoel van beweging.

De opnamemodus Tv (Time Value, oftewel tijdwaarde) op de spiegelreflexcamera's en EOS-systeemcamera's van Canon wordt ook wel Sluitertijdvoorkeuze genoemd. Deze modus is ideaal voor het fotograferen van beweging, omdat je simpelweg de gewenste sluitertijd kunt selecteren waarna het meetsysteem van de camera automatisch het diafragma aanpast voor de juiste belichting.

In bepaalde lichte of juist donkere omstandigheden kan er echter maar een beperkt bereik aan sluitertijden beschikbaar zijn. Dit kan betekenen dat je bij weinig licht mogelijk geen sluitertijd kunt gebruiken die kort genoeg is om je onderwerp te bevriezen, of dat je op heldere dagen de sluitertijd niet genoeg kunt verlengen om vervaging te creëren. De makkelijkste oplossing hiervoor is de Auto ISO-modus van je camera samen met de modus Sluitertijdvoorkeuze te gebruiken. Op die manier stelt je camera automatisch de gevoeligheid in, zodat je bij deze korte of lange sluitertijden kunt fotograferen.

Een sluitertijd van 1/250 sec zou snel genoeg moeten zijn om lopende mensen te bevriezen. Als je onderwerp sneller beweegt, is een sluitertijd van 1/500 sec geschikter. Voor snellere onderwerpen zoals auto's en vliegende vogels hebben sluitertijden van 1/2000 sec, 1/4000 sec of korter de voorkeur. Het is belangrijk (en leuk!) om verschillende sluitertijden uit te proberen totdat je de ideale sluitertijd hebt gevonden.

Kleine kinderen en honden bewegen vaak snel en onvoorspelbaar. Een sluitertijd van 1/1000 sec zou hiervoor geschikt moeten zijn, net als voor het vastleggen van sporters.

De opnamemodus Kinderen en huisdieren die vaak op PowerShot-camera's zit, gebruikt verschillende scherpstelkaders om ervoor te zorgen dat de autofocus de onderwerpen goed blijft volgen. Bij EOS-camera's die geen Kinderen en huisdieren-modus hebben, kun je Servo AF (continue autofocus) gebruiken.

De meeste Canon-camera's hebben een Sport-modus voor composities: een goed beginpunt voor het bevriezen van snelle actie. Deze modus past de opnameparameters van de camera aan om voorrang te geven aan korte sluitertijden, het volgen van bewegende onderwerpen met Servo AF en het maken van meerdere opnamen met de continue opnamemodus. Om bewegingsonscherpte in je sportfoto's te creëren, kun je echter beter de modus Tv (Sluitertijdvoorkeuze) gebruiken en de gewenste sluitertijd instellen.

De Canon EOS R System-camera's hebben een Tracking-modus met Eye AF, waardoor de camera de ogen van je onderwerp kan herkennen en erop kan blijven scherpstellen. Dit is een betrouwbare manier om je onderwerp te blijven volgen terwijl het beweegt.

Met een langere sluitertijd en langere belichting kun je bewegingsonscherpte in je foto's creëren. Zoals gezegd, is hoe lang de sluitertijd moet zijn afhankelijk van hoe snel het onderwerp beweegt.

Een sluitertijd van 1/30 sec is geschikt voor fietsen, terwijl een sluitertijd van tussen de 1/60 sec en 1/125 sec goed werkt voor auto's en motoren. Als je een waterval vervaagd wilt vastleggen, is een relatief lange sluitertijd van 3 tot 5 seconden het beste. Dit werkt ook goed voor het vervagen van rondlopende mensen in opnamen, zodat ze uit foto's van drukke straten of bezienswaardigheden verdwijnen.

Het kan bij helder daglicht lastig zijn om een sluitertijd te bereiken die lang genoeg is om bewegingsonscherpte te creëren, zelfs bij gebruik van een kleiner diafragma. Je kunt dit oplossen door een ND-filter (Neutral Density) voor de lens te plaatsen, zodat minder licht de sensor bereikt en je de sluitertijd kunt verlengen. In sommige gevallen kan de sluitertijd langer dan 30 seconden zijn. Selecteer in dat geval de handmatige modus van de camera en gebruik de instelling Bulb.

Als je de snelheid onder controle hebt, kun je echt creatief aan de slag gaan met video. Bij time-lapse-fotografie worden er meerdere frames vastgelegd met regelmatige intervallen om een versneld verloop van beweging of tijd weer te geven. Je moet dan een reeks foto's met regelmatige intervallen maken. Bekijk Canon's time-lapse-gids voor meer informatie.

Camera's zoals de Canon EOS 250D en EOS R System hebben een geïntegreerde Time Lapse movie-modus, waarmee het vastleggen van meeslepende video's nog gemakkelijker wordt.

Selecteer op een spiegelreflex- of systeemcamera de opnamemodus Tv en richt je op een sluitertijd van 1 tot 4 seconden. Zoom in en stel automatisch scherp door de ontspanknop licht in te drukken. Druk de ontspanknop vervolgens helemaal in om met belichten te beginnen en begin halverwege met uitzoomen met behulp van de zoomring op de lens. Probeer de verandering in de zoominstelling tegelijk met het belichten te voltooien. Je kunt ook met de lens uitgezoomd beginnen en inzoomen tijdens het belichten.

Het vastleggen van lichtsporen van bewegende voertuigen is een goede manier om een gevoel van beweging over te brengen. In het donker is er weinig risico op overbelichting. Je kunt dus een Bulb-belichting toepassen en indien nodig de sluiter enkele minuten geopend laten om veel lichtsporen in je opname te krijgen. Zorg er wel voor dat je camera op een statief of een andere stabiele, niet trillende ondersteuning staat.

Een andere truc is het gebruik van een flitser om een bewegend voertuig te verlichten. Zo leg je niet alleen lichtsporen vast, maar is de auto, motor, trein of fiets ook nog eens goed belicht. Stel wel de flitser in op flitsen op het achterste gordijn, zodat deze aan het eind van de sluitertijd flitst in plaats van aan het begin. Door regelmatig op het voorste gordijn te flitsen, worden de lichtsporen vóór het bewegende voertuig in plaats van erachter weergegeven.

Als je langere sluitertijden gebruikt om bewegingsonscherpte te creëren, moet je altijd oppassen voor cameratrillingen, met name bij telelenzen. Trillingen zorgen ervoor dat ook het hoofdonderwerp vervaagd wordt weergegeven. Beeldstabilisatie kan veel helpen. Sommige Canon IS-lenzen (Image Stabilizer) hebben automatische panningdetectie, zodat er bij horizontaal pannen alleen correcties op het verticale vlak worden toegepast.

Andere Canon IS-lenzen beschikken over schakelbare Image Stabilizers met twee modi, waarbij modus 1 voor statische opnamen en modus 2 voor gepande opnamen is bedoeld. Een paar lenzen, zoals de Canon RF 70-200mm F2.8L IS USM en EF 70-200mm f/4L IS II USM, hebben zelfs een derde schakelbare stabilisatiemodus, waarmee er alleen stabilisatie wordt toegepast wanneer er daadwerkelijk wordt belicht. Hiermee kan het eenvoudiger zijn om onregelmatig bewegende onderwerpen te volgen met de zoeker

Canon's EOS R5- en R6-camera's beschikken ook over IBIS (in-body beeldstabilisatie). Deze kan samen met de Image Stabilizers van lenzen met optische beeldstabilisatie voor nog minder beweging zorgen.

Lees Canon's gids met Tips voor pannen in actiefoto's voor meer informatie.

Een aantal recente EOS-camera's, waaronder de Canon EOS 5D Mark IV en EOS R System-camera's, beschikken ook over een functie voor meervoudige belichting. Deze functie kan worden gecombineerd met de modus voor continue opname om meerdere fasen van een actie in één beeldkader vast te leggen. Je krijgt de beste resultaten bij een scherp contrast tussen het onderwerp en de achtergrond, bijvoorbeeld bij een licht onderwerp tegen een donkere achtergrond of andersom. Bekijk voor meer informatie Canon's gids Opnamen met meervoudige belichting (beschikbaar in geselecteerde talen).

Je kunt ook een flitser gebruiken. De Canon Speedlite EL-100 heeft een programmeerbare modus voor stroboscopisch flitsen. Door tijdens een lange sluitertijd een reeks flitsen toe te passen, kun je een bewegend onderwerp op verschillende punten van zijn traject tegen een stilstaande achtergrond vastleggen.

Video's kunnen veel dynamischer ogen als je tijdens het filmen beweegt met de camera, in plaats van dat je deze vastzet op een statief. Veel Canon-spiegelreflexcamera's en EOS M- en EOS R-systeemcamera's hebben Movie Digital IS. Dit is een vorm van elektronische beeldstabilisatie specifiek voor video's, die cameratrillingen kan tegengaan en je veel stabielere resultaten kan geven. Je kunt deze beeldstabilisatie ook gebruiken met optische beeldstabilisatie in lenzen en in-body IS in Canon's EOS R5- en R6-camera's.


Geschreven door Matthew Richards