ARTIKEL

Zwart-witfotografie: 10 tips van een expert

A black and white image of a girl in silhouette holding a butterfly.
Canon Ambassador Helen Bartlett heeft haar carrière opgebouwd met het fotograferen van zwart-witportretten van gezinnen en kinderen, waarbij ze haar techniek verfijnde om bijzondere foto's te maken die een gevoel van emotie en persoonlijkheid overbrengen. Gefotografeerd met een Canon EOS R5 en een Canon EF 70-200mm f/2.8L IS III USM-objectief, ingesteld op 88mm, 1/1250 sec, f/8 en ISO100. © Helen Bartlett

Tegenwoordig is bijna alles in kleur, maar Canon Ambassador Helen Bartlett heeft zich helemaal toegelegd op het vastleggen van memorabele momenten in zwart-wit. Helen is gespecialiseerd in familie- en kinderportretten en is erg succesvol als fotografe. Haar foto's zijn plaatjes om te koesteren. Hier deelt ze de tips en technieken die ze door de jaren heen heeft opgedaan en geeft ze advies over de beste Canon-camera's en objectieven voor zwart-witfotografie. Neem de tips en adviezen ter harte voor nog indrukwekkendere zwart-witfoto's.

Canon Professional Services

Heb je Canon-apparatuur?

Registreer je apparatuur voor gratis advies van experts, onderhoud van apparatuur, toegang tot inspirerende evenementen en exclusieve aanbiedingen met Canon Professional Services (CPS).

Helen is een selfmade professioneel fotografe. Haar moeder runde thuis een kinderdagverblijf en Helen zag de mogelijkheden daarvan. Ze was nog maar een tiener toen ze de kinderen begon te fotograferen en de zwart-witfoto's aan hun ouders verkocht. "Ik besefte dat mensen heel anders naar kleurenfoto's en zwart-witfoto's kijken", zegt Helen. "Bij kleurenfoto's is de reactie vaak: 'Ah! Wat had ik nou weer aan?'. Bij zwart-witfoto's zeggen mensen dat nooit. Bij zwart-witfoto's zie je de situatie, emotie en relaties in al hun puurheid."

Het is een traditioneel gezichtspunt dat eerder veelal door fotojournalisten werd gebruikt. De principes kunnen echter ook in een scala aan andere disciplines worden toegepast, van landschaps- tot macrofotografie. Welk advies heeft Helen voor betere zwart-witfoto's?

A black and white portrait of two young girls kneeling on the floor; one is pulling a scary face while the other shrieks in mock fear.
Door de supersnelle autofocus van de Canon EOS R5 kan Helen zich concentreren op het vastleggen van die speciale momenten, zoals de speelse uitdrukkingen op de gezichten van de jonge kinderen. Gefotografeerd met een Canon EOS R5 en een Canon RF 50mm F1.2L USM-objectief, ingesteld op 1/800 sec, f/1.2 en ISO1250. © Helen Bartlett

1. Zet je camera in de zwart-witmodus

Zwart-witfotografie is iets heel anders dan fotograferen in kleur. Helen adviseert om gebruik te maken van de instellingen die je camera biedt en er helemaal in op te gaan. Met de zwart-witmodus in de Picture Style-instellingen van de meeste EOS-camera's, waaronder de Canon EOS R5, kun je in zwart-wit fotograferen. Als je in RAW fotografeert, blijft de kleurinformatie behouden, dus in de nabewerking heb je nog steeds de mogelijkheid om terug te keren naar kleur of om te zetten naar zwart-wit.

"Zwart-wit fotograferen met de elektronische zoeker van de Canon EOS R5 was een doorbraak voor mij en laat me in zwart-wit 'zien'," vertelt Helen, die haar camera altijd in de zwart-witmodus zet.

"Het helpt me echt bij de compositie en betekent dat ik geen extra laag heb tussen het beeld in mijn hoofd en dat voor mijn camera. Ik vind het leuk om de belichting te kunnen zien veranderen en vind dat dit me meer experimenteel maakt, vooral met complexe belichting zoals foto's met randlicht of gedeeltelijke silhouetten. Werken in de zwart-witmodus helpt om me op de grafische elementen te richten, die enorm belangrijk zijn voor zwart-witfoto's.”

2. Gebruik de beste Canon-camera voor zwart-witfotografie

Helen gebruikt een Canon EOS-1D X Mark II (nu opgevolgd door de Canon EOS-1D X Mark III) en een Canon EOS R5 voor haar tijdloze zwart-witportretten.

"De EOS R5 heeft een fenomenale autofocus die het gezicht van een kind dat op een bed springt, in het bos rondspringt of in een zee van bubbels speelt, kan volgen," vertelt ze. "Hierdoor kan ik me concentreren op de compositie en het creëren van een uniek beeld," zegt ze. "Het wisselen tussen verschillende scherpstelmodi wordt vergemakkelijkt door de extra bedieningselementen op de Canon EOS R5, omdat je de bedieningsring aan de achterkant of op het objectief kunt instellen, waardoor het heel eenvoudig is om tijdens het werk van modus te wisselen.

"Daarnaast heeft de EOS R5 ongelooflijke mogelijkheden bij weinig licht en als je met kinderen werkt, ben je vaak voor een deel van de sessie buiten en dan weer binnen, dus je moet je sluitertijd en de ISO op peil kunnen houden."

A portrait of young boy wearing a puffa jacket looking away from the camera.
"Ik kijk waar het licht valt om te zien hoe ik dat kan gebruiken voor een intenser, nog sprekender plaatje, maar ik houd tegelijkertijd rekening met de wensen van de familie", zegt Helen. Gefotografeerd met een Canon EOS-1D X Mark II en een Canon EF 85mm f/1.4L IS USM-objectief. © Helen Bartlett

3. Maak gebruik van het licht

Printing specialist Jay Sinclair shows family photographer Helen Bartlett how to produce great black and white prints of her photos.

Stappen voor het maken van de perfecte zwart-witprint

Printspecialist Jay Sinclair laat familiefotograaf Helen Bartlett zien hoe ze haar foto's kan omzetten in fantastische zwart-witprints.

Wanneer kleuren (letterlijk) uit beeld zijn, komen licht en schaduw om de hoek kijken. Helen gebruikt voornamelijk natuurlijk licht of ander licht dat beschikbaar is. "Ik gebruik soms continu-ledverlichting, maar doorgaans werk ik met het licht dat er is. Ik kijk waar het licht valt om te zien hoe ik dat kan gebruiken voor een intenser, nog sprekender plaatje, maar ik houd tegelijkertijd rekening met de wensen van de familie.

"Verschillende leeftijden vragen om verschillend licht. Fel licht kan bijvoorbeeld heel mooi zijn bij oudere kinderen, omdat je die kunt sturen. Voor mij is geen enkele weersituatie slecht en een grijze dag kan een hele mooie dag zijn met vriendelijker, meer diffuus licht."

4. Zoek naar licht op onverwachte plekken

"Wanneer ik een huis binnenga, loop ik altijd even rond. Ik kijk in de slaapkamers, de dakuitbouw… Ik zoek de plek waar het licht het best is. Dat is vaak niet waar mijn klanten verwachten. De woonkamer kan bijvoorbeeld vrij donker zijn, terwijl oma's slaapkamer boven in het huis een dakraam met fantastisch licht heeft."

A close-up of a smiling, young boy wearing a hood with fur around the edges.
"Bij zwart-witfoto's zie je de situatie, emotie en relaties in al hun puurheid", zegt Helen. Gefotografeerd met een Canon EOS-1D X en een Canon EF 35mm f/1.4L USM-objectief. © Helen Bartlett
A baby is looking up, their eyes bright and curious.
Een grijze dag kan een hele mooie dag zijn met vriendelijker, meer diffuus licht. Gefotografeerd met een Canon EOS-1D X Mark II. © Helen Bartlett

5. Leer om in grijstinten te zien

"Een potentieel probleem bij zwart-witfotografie is dat kleuren minder goed van elkaar te onderscheiden zijn dan bij fotografie in kleur. Kleuren die dicht bij elkaar liggen, kunnen in elkaar overlopen. Neem bijvoorbeeld een kind met een felrood T-shirt in een tuin waarin alles groen is. Als je met je 'kleurogen' kijkt, springen het rood en groen er echt uit. In zwart-wit verschillen die kleuren echter nauwelijks van elkaar. Dat soort dingen moet je leren zien."

6. Werk met contrast

"Je moet licht en schaduw gebruiken om onderwerp en achtergrond van elkaar te onderscheiden", gaat Helen verder. "Als je een persoon met donker haar op een plek met veel schaduw fotografeert, kan die persoon in de achtergrond verdwijnen. Je moet die persoon dan op een plek zetten waar een beetje licht van achter komt, zodat hij of zij beter zichtbaar is tegen de achtergrond."

In a woodland clearing, a young boy and girl are standing facing each other.
Helen zoekt altijd naar de plek met het beste licht. Dat kan op een zolder, onder een raam of buiten zijn. Gefotografeerd met een Canon EOS-1D X Mark II en een Canon EF 35mm f/1.4L II USM-objectief. © Helen Bartlett

7. Let op afleidende lichtvlekken

"Bij zwart-witfotografie is het ook belangrijk dat je op afleidend licht let", zegt Helen. "Een fotolijstje kan bijvoorbeeld het licht vangen en een storende lichtvlek op de achtergrond vormen. Daarop moet je bedacht zijn, net als op reflecties. Die knalrode brandweerwagen in de hoek van de ruimte is niet zo belangrijk."

8. Verhoog de tonaliteit met geweldig dynamisch bereik

Portretten zonder kleur kunnen echt aantrekkelijk zijn als je camera zowel de donkere als de lichte tonen in een scène kan vastleggen, vertelt Helen. "Het dynamisch bereik is echt belangrijk bij het creëren van mooie zwart-wit beelden, en het verkrijgen van prachtige tinten uit diepe zwarte en heldere witte tinten kan een foto echt maken of breken.

"De 45MP-bestanden van de Canon EOS R5 zijn verbluffend in hun detail en diepte, en de tonen zijn fantastisch. Ik blaas mijn beelden vaak op tot minstens 75 cm in doorsnee en ze zien er geweldig uit," zegt ze. Het printen van zwart-witbeelden op een Canon-printer kan helpen om deze tonaliteit en uitzonderlijke details te vertalen naar papier, waardoor de kwaliteit naar een nieuw niveau wordt getild.

A black and white portrait of a child examining a bug on her father's hand.
Helen zegt dat de beelden die zijn gemaakt met het Canon RF 50mm F1.2 L USM-objectief 'ongelooflijke diepte en schoonheid' hebben. Gefotografeerd met een Canon EOS R5 en een Canon RF 50mm F1.2L USM-objectief, ingesteld op 1/80 sec, f/1.4 en ISO100. © Helen Bartlett

9. Kies de beste objectieven voor zwart-witportretten

Helen geeft er de voorkeur aan om tijdens het fotograferen niet van objectief te wisselen, dus fotografeert ze met een camera in haar rechterhand en een in haar linkerhand. "Ik gebruik Prime-objectieven, dus ik wil ze niet de hele tijd verwisselen terwijl ik fotografeer, maar ik wil wel de flexibiliteit van meer dan een brandpuntsafstand," vertelt ze.

Helen fotografeert al 17 jaar uitsluitend in zwart-wit en maakt gebruik van Prime-objectieven, zoals de Canon RF 50mm F1.2 L USM en de Canon RF 35mm F1.8 Macro IS STM op haar Canon EOS R5. Vaak koppelt ze haar Canon EOS-1D X Mark II aan een Canon EF 35mm f/1.4L II USM of Canon EF 85mm f/1.4L IS USM-objectief.

"Ik raad mensen altijd aan om te beginnen met een Prime-objectief voor portretten. Ik hou ervan om te fotograferen met een enkel vast brandpuntsafstand, omdat ik vind dat de beperkingen mijn creativiteit versterken, waardoor ik gedwongen wordt om mijn voeten te bewegen en verschillende invalshoeken en benaderingen te verkennen. Door te fotograferen met een snel Prime-objectief kun je echt grip krijgen op grote diafragma's," zegt ze. "De sublieme Canon RF 50mm F1.2 L USM is een van de beste objectieven die ik ooit heb gebruikt. Het is echt buitengewoon, geweldig bij weinig licht en voor het fotograferen van snel bewegende kinderen bij grote diafragma's.

"De Canon EF 85mm f/1.4L IS USM is het traditionele portretobjectief met een bijzonder flatterende brandpuntsafstand waar ik van hou," zegt Helen. "Met de 85mm kun je nog steeds dicht genoeg bij elkaar zijn, maar je hebt ook een prachtig perspectief. Als je kinderen die rondrennen of op hun fiets wegrijden fotografeert, dan geeft dit net dat beetje extra bereik zonder dat je de gespreksruimte verliest, en dat is waar de interacties en wisselwerkingen ontstaan."

10. Verken verschillende onderwerpen ter inspiratie

Wanneer Helen op zoek is naar inspiratie schakelt ze over op het fotograferen van landschappen en haar lokale omgeving, wat vervolgens helpt om haar portretwerk te kleuren. "Je hoeft niet altijd in het door jou gekozen genre te werken. Tijdens de Covid-19-lockdown in de lente van 2020, toen ik geen familieportretten kon maken, bracht ik veel tijd door met het maken van foto's in mijn lokale parken en bossen. Mijn onderwerp was het licht. Ik keek naar het licht op de bomen en de bladeren, hoe het viel, en experimenteerde met het fotograferen op verschillende manieren," vertelt ze.

"Ik fotografeer ook landschappen, omdat ik het proces van het vertragen en het gebruik van een statief en filters mij helpen bij mijn portretwerk. Ik kijk naar de verschillende elementen binnen een scène en hoe ze met elkaar in verbinding staan om een samenhangend beeld te creëren. Als ik dan terug ben bij het maken van portretfoto's kan ik dankzij die vaardigheden interessanter werk creëren voor mijn klanten."

Geschreven door Erlingur Einarsson and Lorna Dockerill


De uitrusting van Helen Bartlett

De essentiële kit waarmee professionals fotograferen

Two Canon EOS-1D X Mark II camera bodies, a Canon EOS R body, and various lenses, batteries and memory cards, plus a child’s toy train and gingerbread man.

Camera's

Canon EOS R

Een innovatieve full frame systeemcamera die nieuwe standaarden zet. Helen: “Nu kun je door de zoeker kijken terwijl je de foto aan het nemen bent en onmiddellijk zien wat er fout gaat. Zo kun je in realtime de instellingen in de camera nog aanpassen”.

Canon EOS-1D X Mark II

Zeer gevoelige 20,2 Megapixel full-frame CMOS-sensor, uitgebreid 61-punts Dual Pixel AF-systeem en 4K-video-opnamen. “De stevige constructie van de camera is bestand tegen zandkastelen, badschuim, plakkerige vingertjes en alle andere gevaren die bij het fotograferen van jonge kinderen op de loer liggen", zegt Helen.

Canon EOS R5

Maak sensationele 45 Megapixel foto's met maximaal 20 frames per seconde of 12-bits 8K RAW-video van bioscoopkwaliteit over de volledige breedte van de camerasensor. "De Canon EOS R5 voelt aan alsof het EOS R-systeem volwassen is geworden met de fenomenale autofocus, de ongelooflijke mogelijkheden bij weinig licht, de verbeterde ergonomie en de voordelen van de R-systeemobjectieven. Ik zal te zijner tijd een tweede Canon EOS R5 aanschaffen en mijn spiegelreflexcamera's met pensioen laten gaan, omdat ik het gevoel heb dat mijn toekomst in handen is van Canons systeemcamera's," zegt Helen.

Objectieven

Canon EF 35mm f/1.4L II USM

Een groothoek prime-lens met een snel grootste diafragma van f/1.8 en macrokenmerken. Helen zegt: "De kwaliteit van de 35mm is gewoon uitstekend. Hij heeft een macrofunctie die perfect is voor het fotograferen van baby's en jonge kinderen"

Objectieven

Canon RF 50mm F1.2L USM

Een 50mm f/1.2 Prime-objectief voor superieure scherpte en opmerkelijke prestaties bij weinig licht. "De kwaliteit van de beelden die van dit objectief komen, gaat verder dan wat ik eerder heb gemaakt," zegt Helen. "De scherpte in de scherpgestelde gebieden van de beelden is ongeëvenaard, met een prachtig bokeh bij het werken met geringe scherptediepte."

Canon RF 35mm F1.8 MACRO IS STM

Een 35 mm f/1.8-macrolens met snel diafragma voor groothoekperspectief, van dichtbij scherpstellen en Hybrid IS. "Ik ben een grote fan van dit objectief, vooral van de macrofuncties. Ik hou ervan om een bredere blik te kunnen werpen en dan in de buurt te komen voor een detail zoals de wimper van een kind of een krul in het haar. Ik gebruik het veel voor pasgeborenen, want ik kan een foto van het hele gezin maken en vervolgens naar voren buigen en een foto maken die alleen maar uit details bestaat. Het is erg scherp en erg snel," zegt Helen.

Canon EF 24-70mm f/2.8L II USM

Een professioneel zoomobjectief voor dagelijks gebruik uit de L-serie dat een hoge beeldkwaliteit levert met een constant f/2.8-diafragma. "Ik fotografeer liever met Prime-objectieven, maar de 24-70mm is geweldig als ik gewoon iets heel lichts wil met een maximale flexibiliteit," vertelt Helen. "Als ik weet dat ik een aantal zeer brede scènes en portretten ga krijgen, is het erg handig om al die flexibiliteit in één objectief met een betere optische kwaliteit te hebben."

Canon EF 70-200mm f/2.8L III IS USM

Een favoriet telezoomobjectief van fotografen in elk genre. "Ik gebruik lange objectieven als ik aan zee ben en de kinderen in het water zitten en ik op het droge wil blijven, of als ik foto's maak van kinderen die aan het waterskiën of paardrijden zijn," zegt Helen. "Voor alle actiefoto's waarbij afstand nodig is, grijp ik naar een 70-200mm."

Gerelateerde artikelen

Alles weergeven

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Klik hier voor inspirerende verhalen en het laatste nieuws van Canon Europe Pro

Meld je nu aan