Muhammed Muheisen: de wereld foto voor foto veranderen

Muhammed Muheisen is een fotograaf met een missie. "Waarom ben ik fotograaf?", vraagt hij. "Ik wil als fotograaf niet genieten van het fotograaf zijn, ik wil als fotograaf een verschil maken. Dat is waarvoor ik vanaf het begin heb gekozen. Fotografie is een krachtig instrument voor verandering, daar ben ik heilig van overtuigd."

De tweevoudig winnaar van een Pulitzer-prijs en fotograaf voor National Geographic is momenteel in Griekenland gevestigd en brengt al sinds 2001 mondiale problemen in beeld. Zijn werk bracht hem van de begrafenisstoet van Nelson Mandela in Zuid-Afrika naar de oorlogszones in Syrië en Irak en de vluchtelingenkampen in Europa en het Midden-Oosten. De afgelopen 10 jaar heeft hij zich gericht op vluchtelingen en burgers die zijn getroffen door conflicten, armoede en natuurrampen.

Hier vertelt de gepassioneerde fotograaf en Canon Ambassador over zijn motivatie voor de oprichting van een stichting voor hulp aan de mensen aan de andere kant van zijn camera, en zijn blijvende overtuiging in de kracht van het beeld.

De fotojournalistiek inrollen

Muhammed rolde min of meer de fotojournalistiek in. De Jordaans staatsburger werd in Jeruzalem geboren en groeide daar op te midden van het Israëlisch-Palestijnse conflict. Toen hij begon te fotograferen was de voortdurende strijd een voor de hand liggend onderwerp. "Die omgeving speelde een belangrijke rol in mijn leven", vertelt hij. "Ik begon vast te leggen wat er om mij heen gebeurde, van gebeurtenissen tot protesten."

De echte slachtoffers van conflicten

Muhammed begon zijn camera ook op kinderen te richten, die hij beschrijft als de 'echte slachtoffers van conflicten', en hij streeft ernaar om grensoverschrijdende overeenkomsten te laten zien. "Of je nu kinderen in een sloppenwijk in Pakistan ziet spelen, of in New York of Londen, ze hebben dingen gemeen", zegt Muhammed. "Het werd mijn missie om deze kinderen te fotograferen en hun namen, achtergronden en hoop te delen, zodat lezers elders zich met hen verbonden konden voelen."

Eén kind, een jonge Syrische vluchteling genaamd Zahra, heeft bijzonder veel indruk gemaakt op Muhammed. Hij ontmoette haar voor het eerst in 2015 in een tentenkamp in Jordanië, toen ze slechts vier jaar oud was. "Het was een paar maanden nadat zij en haar familie de oorlog in Syrië hadden ontvlucht", herinnert hij zich. "Ik zag de geestelijke littekens op haar gezicht. Ze was zo stil. Ik benaderde haar vader en kreeg toestemming om haar te fotograferen. Dat was het begin van onze relatie."

Stereotypen veranderen met Everyday Refugees

In 2015 bereikte de vluchtelingencrisis Europa en Muhammed was daar getuige van. Hij bevond zich in Hongarije en zag duizenden vluchtelingen die zich voortsleepten langs een spoorweg. Hij besloot dat het niet langer genoeg was om hun ervaringen vast te leggen. Ik wilde er iets aan doen", vertelt hij.

Hij maakte een Instagram-account met de naam Everyday Refugees en begon te delen wat hij zag. "Er is geen betere manier om een verhaal te vertellen dan met foto's. Je bent getuige van iets en laat het zien, zodat mensen erop kunnen reageren en er iets aan kunnen doen", zegt hij. "Foto's kunnen stereotypen veranderen en zorgen voor bewustzijn. Social media is een zeer krachtig hulpmiddel waarmee je in enkele seconden miljoenen mensen kan bereiken. Mensen van over de hele wereld namen contact met mij op en vroegen: 'Wat kunnen we doen om te helpen?’"

Anderhalf jaar later registreerde Muhammed Everyday Refugees in Amsterdam, en donaties zijn nog altijd welkom bij de stichting. "Tot nu toe hebben we duizenden mensen over de hele wereld geholpen via fotografie", zegt hij. "Mijn grootste prestatie in het leven is het oprichten van een stichting die een verschil maakt."

De foto's van Muhammed hebben ook geholpen om persoonlijke contacten te leggen. Nadat een van zijn portretten van Zahra in 2017 in Duitsland de UNICEF Photo of the Year Award won, kreeg hij een brief van een jong Duits meisje van dezelfde leeftijd. "De brief was geadresseerd aan Zahra en bevatte de boodschap: 'Ik zag je foto in de krant. Waarom ben je zo verdrietig? Als we vrienden worden, zou je dan blij zijn?'" Tijdens zijn volgende reis naar Jordanië gaf Muhammed de brief aan Zahra. Ze antwoordde en de meisjes werden penvriendinnen.

"Die twee meisjes raakten bevriend via een foto", zegt Muhammed. "Het is een eenvoudig verhaal over hoe fotografie mensen kan verbinden. We maken niet alleen foto's, maar we geven ook een stem aan de mensen die we fotograferen. Je begint jezelf vragen te stellen over mensen: wie zijn ze? Achter het woord 'vluchteling' bevinden zich mensen met namen, hoop en dromen, zoals wij. Zo tillen we iedereen naar hetzelfde niveau, simpelweg door fotografie."