Waarom Jean Gaumy van Magnum in het poolgebied alleen zoomobjectieven gebruikt

Dankzij fotografie is Magnum Photos-lid Jean Gaumy op 's werelds minst toegankelijke locaties geweest. Als pionier van langdurige projecten bevond hij zich achter de tralies van gevangenissen, in poolbergen, en diep onder het oppervlakte van de oceaan in een nucleaire onderzeeër.

Jean voelt zich aangetrokken door intense situaties, of hij nou samen met trawlvissers de elementen op zee trotseert voor zijn boek Pleine Mer (of Mensen op zee), de bemanning van Franse nucleaire onderzeeër Le Terrible fotografeert, of de nasleep van de nucleaire rampen in Tsjernobyl en Fukushima onderzoekt. "Ik ben geïnteresseerd in plaatsen die nog niet vaak zijn gezien. Op die plaatsen vind je de essentiële onderdelen van het leven", zegt hij. "Het was mijn jeugdroom om dit soort plaatsen, zoals onderzeeërs en het poolgebied, te bezoeken."

Voor zijn series volgt hij vaak mensen die samenwerken in gevaarlijke omstandigheden: vissers op trawlers in de wind, wetenschappers op poolexpedities, of Franse dokters en brandweerlieden die hun respons op potentiële terroristische aanvallen oefenen. Hij onderhoudt een relatie van wederzijdse bewondering met deze mensen. "Net als veel andere fotografen ontwikkel ik snel empathie met mensen, maar houd ik de nodige afstand", zegt hij. "De mensen die ik fotografeer merken dat ik net als hen aan het werk ben, en dat ik oprecht ben geïnteresseerd in wat ze doen."

Is hij ooit bang? "Niet bang in de vorm van paniek, maar ik heb me inderdaad zeer ongerust gevoeld", geeft de Magnum-fotograaf toe. Hij vond het met name verontrustend om de geigerteller omhoog te zien schieten in de stilte en de rust van een bos in Tsjernobyl. "Het gevaar is onzichtbaar, ongrijpbaar en onmerkbaar. Het gras, de lucht en de natuur zijn volledig vijandig geworden."

Naar het uiteinde van de wereld

"Mijn dagelijkse uitrusting is zeer licht en klein, maar bij een veeleisende technische planning moet ik erop kunnen vertrouwen dat deze camera's en zoomobjectieven van Canon goed presteren, zelfs als ze groot en zwaar zijn. Met deze kit kan ik er daadwerkelijk op vertrouwen dat ik tijdens mijn werk alles kan doen wat ik wil."

Bij reizen naar het poolgebied bestaat zijn uitrusting uit een Canon EOS 5D Mark IV en een Canon EOS 5DS, in combinatie met een Canon EF 24-70mm f/2.8L II USM-objectief en een Canon EF 70-200mm f/4L USM-objectief. "De 24-70mm is nauwkeurig, maar heeft geen beeldstabilisator. Daarom gebruik ik dit objectief vaker in rustige situaties, zoals bij het fotograferen van landschappen. Ik gebruik het objectief samen met de EOS 5DS-body voor de hoogst mogelijke resolutie. Beide zoomobjectieven stellen snel scherp bij snelle actie.

"Mijn Canon-uitrusting is efficiënt, snel en betrouwbaar. Dat is belangrijk op veeleisende locaties, zoals het poolgebied. Ik wil geen problemen met mijn uitrustig, zodat ik altijd zo spontaan mogelijk kan zijn."

Een pionier van projecten

Magnum-leden Marc Riboud en Bruno Barbey zagen het werk van Jean tijdens het Rencontres d'Arles-festival in 1976. Ze nodigden hem snel uit voor het collectief. In de vier decennia daarna heeft Jean een indrukwekkende carrière opgebouwd, waarin hij zich heeft gespecialiseerd in het bezoeken van plaatsen waar anderen niet vaak komen. In die tijd heeft hij de Prix Nadar gewonnen, die in Frankrijk wordt toegekend aan het beste fotografieboek van het jaar. Daarnaast heeft hij de Peintre de la Marine ontvangen, een titel die door de Franse Minister van Defensie wordt toegekend aan artiesten die hun talenten hebben gewijd aan maritieme onderwerpen. Bovendien is hij in 2018 opgenomen in het prestigieuze Franse Académie des Beaux-Arts.

De poollandschappen van Jean zijn rijke composities en bevatten rijke tinten. Ze zijn adembenemend en lijken haast abstract. Ze vormen een breekbare balans tussen rapportage en schoonheid, op subtiele wijze te vinden in zijn werk.

Voelt hij ooit een conflict bij het maken van iets moois op basis van de vaak harde realiteit? "Soms is het een beetje alsof je een koorddanser bent", zegt hij. "Tussen wat we schoonheid en realiteit noemen, kan er dubbelzinnigheid zijn. Maar waarom zou de harde realiteit niet ook mooi kunnen zijn?" Hij benadrukt dat zijn foto's bovenal begrijpelijk moet zijn.

Snel werken, langzaam werken

Na vier decennia reizen zit Jean niet graag stil. Hij voert momenteel verschillende projecten uit. Zo werkt hij aan een actieve rapportage van 's werelds oudste vuurtoren in Cordouan in Frankrijk, een serie over de tuin van schilder Claude Monet in Giverny in Frankrijk, en een rapportage in Niger, geïnspireerd door filmmaker en etnoloog Jean Rouch. In recente jaren heeft hij zijn rapportagestijl gecombineerd met een meer 'overwegende' benadering.

"Fotografie is net als alle vaardigheden een voortdurend leerproces. Ik leer nog steeds over mijzelf en de wereld", vertelt hij. "Als ik bijvoorbeeld werkende mensen fotografeer, moet ik hun reacties opmerken en vastleggen. Je zoekt naar de doorslaggevende momenten. Landschappen, daarentegen, bewegen niet en het licht verandert langzaam. Ik werk met deze twee types of benaderingen, snel en langzaam, maar ik kan snel zijn bij het vastleggen van een landschap, of langzaam bij het vastleggen van mensen. Hoe dan ook, ik ben niet overhaast en kijk juist echt naar dingen."

Jean adviseert beginnende fotografen om vasthoudend te zijn, net als hij dat was toen hij op zijn 25ste die Minister van Justitie benaderde. "Behoud de balans. Wees jezelf en lieg niet", zegt hij. "In het begin is het belangrijk om jezelf te spiegelen aan fotografen, of schilders, filmmakers of andere visuele mensen, die je bewondert en die jou kunnen beïnvloeden bij het ontwikkelen van een visuele cultuur." Maar, dat gezegd hebbende, "is het ook belangrijk om je eigen grondslagen en motivaties eer aan te doen. Negeer je identiteit niet." Dit advies probeer Jean zelfs na 40 jaar nog te volgen. "Ik probeer mezelf te zijn, eerlijk te zijn, en om altijd te starten als een beginner", zegt hij. "Je moet de nieuwsgierigheid van een kind behouden."