ARTIKEL

Ingo Arndt: het verborgen leven van de honingbij vastleggen

Three wild honeybees drink water, their tongues creating not even a ripple in their reflections.
Door de Canon EOS 5DS R, met een resolutie van 50,6 Megapixel, te combineren met een Canon EF 100mm f/2.8 Macro USM-objectief, kon Ingo Arndt fotograferen hoe honingbijen op een warme dag water drinken. Gefotografeerd met een Canon EOS 5DS R en Canon EF 100mm f/2.8 Macro USM-objectief ingesteld op 1/200 sec, f/16 en ISO250. © Ingo Arndt Photography

Bijen zoemen door een gat in een boomstam, waarin een kolonie van duizenden bijen zich heeft genest. Maar ze zijn niet alleen - ze worden geobserveerd door een fotograaf die zijn lens op het hart van hun nest richt. Dit is een wilde kolonie honingbijen in de achtertuin van wildlifefotograaf Ingo Arndt in Langen, Duitsland.

Ingo heeft in de loop der jaren meerdere prijzen gewonnen bij de Wildlife Photographer of the Year-wedstrijd en maakt al ruim drie decennia over de hele wereld prachtige natuurfoto's. Na vele maanden in de wildernis van Patagonië te hebben gefotografeerd, verlegde Ingo in 2019 zijn aandacht naar plekken dichter bij huis. Sindsdien heeft hij duizenden fascinerende macrofoto's van honingbijen gemaakt, waarvan sommige gedrag vertonen dat nog nooit eerder is waargenomen.

Ingo werkte samen met wetenschappers en onderzoekers om een kolonie wilde honingbijen aan te trekken. Zo kon hij hun doen en laten op geheel nieuwe manieren verkennen. Hier vertelt hij hoe hij een van de grootste fotoarchieven over honingbijen ter wereld heeft aangelegd en hoe hij met de Canon EOS 5DS R, Canon-macro-objectieven en Canon Speedlites zijn kleine en vliegensvlugge onderwerpen wist vast te leggen, en zeer bijzonder gedrag aan het licht bracht.

A close-up profile shot of the heads of two honeybees exchanging food.
Twee honingbijwerksters wisselen voeding uit in een honingraat in de tuin van Ingo. Gefotografeerd met een Canon EOS 5DS R en een Canon MP-E 65mm f/2.8 1-5x Macro Foto-objectief, ingesteld op 1/200 sec, f/11 en ISO200. © Ingo Arndt Photography

Toegang tot de kolonie

Honingbijen zijn geliefd omdat ze honing maken en een scala aan bloemen, fruit en gewassen bestuiven. Maar de honingbijpopulatie neemt wereldwijd sterk af, net als de populatie van vele andere insecten. Dit trok Ingo's aandacht. "Deze insectenpopulatie sterft", zegt hij. "Ik wilde mensen laten zien hoe belangrijk honingbijen zijn."

Ingo werkte samen met wetenschappers in de bossen van het nationale park Hainich in Duitsland en moest heel wat moeite doen om de honingbij (Apis mellifera) vast te leggen. Zo klom hij zelfs twintig meter omhoog in een boom om in de buurt van de nesten te komen. "Ik had al snel door dat ik goede foto's kon maken, maar dat de interessantste dingen in de nestholte plaatsvinden", zegt hij. "Het leek me daarom interessant om een omgevallen boom mee naar huis te nemen en de honingbijen daarin te laten nesten."

Canon Professional Services

Heb je Canon-apparatuur?

Registreer je apparatuur voor gratis advies van experts, onderhoud van apparatuur, toegang tot inspirerende evenementen en exclusieve aanbiedingen met Canon Professional Services (CPS).

Ingo kreeg toestemming om een omgevallen boomstam uit het bos in zijn tuin te plaatsen. Hij koos voor een beukenboom met een verlaten holte van een zwarte specht in de stam - een paradijs voor de honingbij. Hij bouwde een schuilplaats tegen een gat in de boom om zo ongemerkt foto's te maken. Hij gebruikte rood licht, dat niet zichtbaar is voor de ogen van de bijen, om ze niet te storen met zijn aanwezigheid en zo de geheime levens van zijn onderwerpen vast te leggen.

Ingo haalde een koningin uit een nabijgelegen kolonie en plaatste haar in het oude spechtennest. De rest van de kolonie volgde vrijwel direct. Duizenden wilde insecten nestelden zich onder toeziend oog van Ingo. "Ik kon in het nest kijken en foto's maken", zegt hij. "Het was echt geweldig."

Werken met bijen brengt natuurlijk enkele gevaren met zich mee. "Ik ben een paar keer gestoken. Grappig genoeg op de eerste dag al, misschien als een waarschuwing", lacht Ingo. "Maar één keer ging het echt mis. De bijen hadden een slechte dag en vielen me aan toen ik de korf benaderde. Ik werd zes keer gestoken. Ik zou vaker zijn gestoken als ik niet was weggerend."

An exterior view of a wild honeybee nest in a tree, with bees clustering around the entrance.
Honingbijen rond een natuurlijke bijenkorf in een oud nest van een zwarte specht in een Duits bos. Gefotografeerd met een Canon EOS 5DS R met een Canon EF 16-35mm f/4L IS USM-objectief, ingesteld op 16mm, 1/200 sec, f/16 en ISO400. © Ingo Arndt Photography

Actie vastleggen met Speedlite-flitsers

Ingo koos een Canon EOS 5DS R om zijn kleine onderwerpen te fotograferen vanwege de resolutie van 50,6 Megapixel. Hij gebruikt een flitser voor al zijn foto's, waaronder maximaal zes Canon Speedlite 600EX II-RT-flitsers, plus ringflitsers en aangepaste softboxen.

Er zijn verschillende Canon-objectieven die ideaal zijn voor macrofotografie in verschillende situaties. Ingo heeft zowel een Canon EF 100mm f/2.8 Macro USM- als een Canon EF 100mm f/2.8L Macro IS USM-objectief, maar voor dit project gebruikte hij de eerstgenoemde. Beeldstabilisatie was niet nodig, en omdat er geen adapter nodig was, was het eenvoudiger om met de Canon Macro Twin Lite MT-24EX-flitser te werken.

"Ik heb veel gewerkt met het Canon EF 100mm f/2.8 Macro USM-objectief en het Canon MP-E 65mm f/2.8 1-5x Macro Photo-objectief", zegt hij. "Dit is een zeer belangrijk objectief, want je kunt dichtbij komen en zo veel details vastleggen. Ik kon op deze manier portretten maken van [individuele] honingbijen. In combinatie met de flitser en de camera worden zo ongelooflijk veel details zichtbaar. Als ik een groter kader had voor het fotograferen van het nest, gebruikte ik het Canon EF 16-35mm f/4L IS USM-objectief en een Canon EF 24-70mm f/2.8L II USM-objectief."

The heads of two newborn honeybees as they hatch out of brood cells.
Met een Canon MP-E 65mm f/2.8 1-5x Macro Photo-objectief kon Ingo de kleinste details vastleggen van twee honingbijen die uit de broedkamer kropen. Gefotografeerd met een Canon EOS 5DS R en een Canon MP-E 65mm f/2.8 1-5x Macro Foto-objectief, ingesteld op 1/200 sec, f/11 en ISO400. © Ingo Arndt Photography

Ingo is een ervaren macrofotograaf en heeft insecten over de hele wereld gefotografeerd, van de miljoenen monarchvlinders in Mexico tot migrerende treksprinkhanen in Madagaskar, maar ook hij moest experimenteren om de juiste belichting te vinden.

"De honingbijen zijn zo klein en bewegen zo snel dat het echt niet mogelijk is om ze te fotograferen met natuurlijk licht", legt hij uit. "Voor goede resultaten moet je het een en ander uitproberen met de Speedlites. Het is altijd goed om meerdere flitsers tegelijk te gebruiken. Met zacht licht aan de voorkant en de achtergrondverlichting aan de zijkant kun je zo het hele lichaam van het insect verlichten.

"Soms gebruikte ik de flitsers als een spotlight, vooral in de holte. Als je ze namelijk in een grote hoek gebruikt, wordt alles verlicht en ziet het er heel plat uit. Maar als je ze als spotlight op de belangrijkste plek richt, creëer je iets mystieks."

Inside a honeybee nest, a spotlight picks out a cluster of bees, with one flying away.
Door een schuilplaats tegen de achterkant van de nestholte van de zwarte specht te bouwen, kon Ingo meekijken terwijl de kolonie begon met het bouwen van de eerste honingraat. Gefotografeerd met een Canon EOS 5DS R met een Canon EF 16-35mm f/4L IS USM-objectief, ingesteld op 22mm, 1/60 sec, f/22 en ISO400. © Ingo Arndt Photography
Inside his hide, lit by a red light, Ingo Arndt adjusts his Canon camera with Canon Macro Twin Lite MT-24EX flash attached.
Ingo's schuilplaats is verlicht met rood licht, dat niet zichtbaar is voor bijen, zodat ze niet worden gestoord door zijn aanwezigheid terwijl hij de kolonie observeert.
A macro photograph of a carpenter ant emerging from the pitcher of a villose pitcher plant.

Wildlifefotografie met een macro-objectief van Canon

Bioloog en fotograaf Christian Ziegler legt uit hoe hij de fantastische wilde dieren in het regenwoud fotografeert met een macro-objectief.

Ingo gebruikte de flitser ook bij opnamen buiten het nest en koos bij grotere kaders voor een softbox. Om dichtbij te komen, koos hij voor de Canon Macro Twin Lite MT-24EX. Het flexibele en draaibare Twin Flash-systeem was een "briljant hulpmiddel om het verhaal mee te vertellen", zegt hij.

Ingo maakte de meeste foto's uit de hand omdat hij zijn positie ten opzichte van de bijen wilde veranderen als dat nodig was. Hij stelde ook handmatig scherp. "Als de bijen in beweging zijn, moet je scherpstellen op de ogen, net als bij andere dieren", legt hij uit.

"Met voldoende licht had ik voor macrofoto's elke gewenste sluitertijd kunnen gebruiken en scherpe foto's kunnen maken", voegt hij eraan toe. "Meestal fotografeerde ik met f/11 of f/16, dus de sluitertijd was slechts 1/250 sec. Als je zonder flitser op 1/250 sec zou fotograferen, krijg je een zwarte foto vanwege het gebrek aan licht. De belichtingstijd van de flitser is zeer kort, misschien maar 1/5000 sec of 1/10.000 sec. Zonder de Speedlites was het niet mogelijk geweest om het moment vast te leggen."

A large cluster of honeybees smother an attacking hornet.
Een van de meest fascinerende soorten gedrag die Ingo heeft vastgelegd, was de manier waarop de kolonie zichzelf verdedigde tegen aanvallen van hoornaars. Hier bedekken de bijen de indringer en verwarmen ze hun lichaam zoveel mogelijk waardoor de hoornaar oververhit raakt en overlijdt. Vergeleken met hoornaars kunnen honingbijen een 1 °C hogere lichaamstemperatuur overleven. Gefotografeerd met een Canon EOS 5DS R en Canon EF 100mm f/2.8 Macro USM-objectief ingesteld op 1/200 sec, f/16 en ISO250. © Ingo Arndt Photography

Een blik in het geheime leven van bijen

Ingo heeft duizenden foto's gemaakt vanuit zijn schuilplaats, buiten het nest en in de nabijgelegen bossen. Hij heeft er honderden uren aan gewerkt. "Macrofotografie is niet heel anders dan het fotograferen van andere wilde dieren", zegt hij. "Je moet veel foto's maken. Ik schat dat ik 80.000 foto's voor dit verhaal heb gemaakt en uiteindelijk heb ik ongeveer 300 foto's geselecteerd. Ik moest heel wat experimenteren om het perfecte beeld vast te leggen. Soms maak je per ongeluk een goede foto, maar meestal vergt het veel werk, ervaring en kennis."

Ingo heeft in deze uitgebreide fotoserie gedrag vastgelegd dat nog nooit eerder was waargenomen. Hij documenteerde bijen die duelleren met hoornaars, leden van de kolonie die het nest koelen door water te braken en met hun vleugels te wapperen, en bijen die hun benen vergrendelen om een levende ketting te vormen tijdens het bouwen van bijenraat. Hij werkte hierbij samen met professor in de biologie Jürgen Tautz, die al ongeveer 25 jaar in honingbijen is gespecialiseerd en is verbonden aan de Julius Maximilians-universiteit in Würzburg in Duitsland.

"Veel onderzoek draaide om het verhogen van de honingproductie van honingbijen, maar bijna niemand deed onderzoek naar het natuurlijke gedrag van de honingbij", zegt Ingo. "Wat ik in het spechtennest heb gefotografeerd, was nog nooit eerder vastgelegd. Ik stuurde mijn foto's naar professor Tautz en elke dag vond hij iets nieuws dat nog nooit eerder was waargenomen. Het was verbazingwekkend hoeveel nieuwe dingen ik kon laten zien met dit verhaal."

Samen publiceerden ze het boek 'Honigbienen – geheimnisvolle Waldbewohner' (Honingbijen - mysterieuze bosbewoners) en Ingo werkt nu aan documentairefilm die voortborduurt op de foto's en waarin het leven in het nest van de honingbijen centraal staat.

Naar aanleiding van de wereldwijde quarantainemaatregelen vanwege de COVID-19-pandemie, werden Ingo en zijn partner Silke gedwongen eerder terug te keren naar huis na een lange reis in Patagonië. Ingo werd bij thuiskomst begroet door zijn kolonie. Dankzij zijn bijen in de achtertuin kon hij dieren in het wild vastleggen zonder zijn huis te verlaten, en zijn bijzondere portrettering van de honingbij voortzetten.

Geschreven door Lucy Fulford


De uitrusting van Ingo Arndt

De essentiële kit waarmee professionals macrofoto's maken

Ingo Arndt, in protective clothing, uses a Canon EOS 5DS R and Canon Macro Twin Lite MT-24EX flash to photograph honeybees at the entrance to their nest.

Camera

Canon EOS 5DS R

Ontwikkeld voor optimale DSLR-beeldkwaliteit, met een resolutie van 50,6 Megapixel en een low-pass cancellation filter waarmee de scherpte van de sensor van de camera wordt geoptimaliseerd.

Objectieven

Canon EF 100mm f/2.8 Macro USM

Een hoogwaardig full-frame macro-objectief met een diafragma van f/2.8, dat ook heel goed is voor portretten. "Ik heb dit objectief veel gebruikt", zegt Ingo.

Canon MP-E 65mm f/2.8 1-5x Macro Photo

Een gespecialiseerd macro-objectief met een vergrotingsfactor van 5.0x levensgroot, waarmee je details vastlegt die met het blote oog niet te zien zijn. "In combinatie met de flitser en de camera worden ongelooflijk veel details zichtbaar", zegt Ingo.

Canon EF 100mm f/2.8L Macro IS USM

Een prime-objectief met uitstekende macrofuncties, voorzien van een baanbrekend Hybrid Image Stabilizer-systeem om regelmatige hoekbewegingen en zijwaartse verschuiving tegen te gaan, wat extra merkbaar is bij het maken van extreme close-ups.

Accessoires

Canon Speedlite 600EX II-RT

De Speedlite 600EX II-RT is ontworpen voor het maken van opnamen met snelle framerates en presteert in de meest veeleisende situaties. De veelzijdige flitser kan los van de camera of in een flitsschoentje worden gebruikt en geeft je volledige controle over de belichting. "Zonder de Speedlites was het niet mogelijk geweest om het moment vast te leggen", zegt Ingo.

Canon Macro Twin Lite MT-24EX

Regel zelf het licht voor je macrofotografie met de Macro Twin Lite MT-24EX. Macrospecialisten kunnen hiermee alle kanten op wat de intensiteit en richting van het licht betreft. "Een briljant hulpmiddel om het verhaal mee te vertellen", zegt Ingo.

Gerelateerde artikelen

Alles weergeven

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Klik hier voor inspirerende verhalen en het laatste nieuws van Canon Europe Pro

Meld je nu aan