Vrede en zwangerschap: Catalina Martin-Chico documenteert de babyboom onder voormalige opstandelingen in Colombia

Negen maanden nadat zij haar eerste foto's had gemaakt van de babyboom onder voormalige vrouwelijke rebellen in Colombia zette Catalina Martin-Chico opnieuw voet in een junglekamp.

De terugkeer van de Frans-Spaanse fotografe naar Colombia was mogelijk gemaakt doordat ze in 2017 de Canon Female Photojournalist Award won bij Visa pour l'Image te Perpignan in Frankrijk. De jaarlijkse award die wordt ondersteund door het tijdschrift Elle wordt uitgereikt aan "een voortreffelijke fotografe als erkenning voor haar bijdrage aan fotojournalistiek" en verschafte Catalina een toelage van € 8000 om een nieuwe fotoserie te maken die zou worden vertoond op Visa pour l'Image, het festival voor fotojournalistiek in 2018.

Haar winnende project concentreerde zich op de levens van voormalige vrouwelijke leden van de links-militante Colombiaanse FARC-groepering, die officieel de wapens heeft neergelegd in juni 2017 nadat een historisch staakt-het-vuren was overeengekomen met de regering. Haar beelden verkennen het vredesproces en de hergeboorte van de natie door de bijkomende toename van zwangerschappen onder voormalige strijders te tonen. Tijdens de 53 jaar durende revolte mochten FARC-leden geen kinderen krijgen maar nu zijn 300 onder hen in verwachting geraakt. In dit interview vertelt Catalina ons alles over haar project.

Toen zij met haar Canon EOS 5D Mark III en Canon EOS 5D Mark IV terugkwam in de kampen in de hooglanden, kon Catalina zien hoe de vrouwen een nieuw leven opbouwden. "Het was fascinerend om terug te keren. Ik kon dezelfde plek nauwelijks herkennen. De eerste keer moest ik drie bussen nemen en een stuk door de bergen lopen. Nu kon ik er over de weg komen. Er waren geen tenten of uniformen meer, maar huizen en een restaurant. Het leven voltrok zich op een heel andere manier."

Ongeveer de helft van de krijgers heeft de kampen nu verlaten, dus ze kon hen ook in hun nieuwe huizen fotograferen. Sommigen zijn ingetrokken bij hun ouders of zoeken het land af naar verloren familieleden, terwijl anderen als landbouwer werken of anoniem in dorpen wonen waar mensen hun verleden niet kennen.

"Ik kon al mijn hoofdpersonen in hun nieuwe levens volgen, wat voor mij het verhaal vormgeeft", vertelt Catalina. "Toen ik aankwam dacht ik dat het perfect voor mij was om deze reportage in twee delen te doen."

Het is een bijzonder persoonlijk project geworden waarin Catalina een hechte band heeft opgebouwd met de vele personen die haar onderwerp vormen. Ze houdt contact met hen via sms'jes en hoort alles over hun groeiende gezinnen. Tijdens de langdurige burgeroorlog en het bijbehorende verbod voor vrouwelijke FARC-strijders om kinderen te krijgen, hebben veel vrouwen een abortus ondergaan of moesten zij hun baby's bij de geboorte afstaan. Eén vrouw, Yorladis, beschreef voor Catalina het leed dat ze had doorstaan op weg naar het moederschap.

"Ze was acht maanden zwanger en ze vertelde me, 'Ik verdien het echt om dit kind te krijgen', omdat dit haar eerste baby zou worden maar haar zesde zwangerschap was", aldus Catalina. Haar vijf zwangerschappen tijdens de guerrillaoorlog in de jungle waren allemaal geëindigd in abortus. Ze had gepoogd om haar laatste zwangerschap te verbergen voor hogere commandanten. Andere commandanten uit haar divisie hielpen haar aan extra grote uniformen die ze droeg als de bevelhebbers in de buurt waren. Op een dag kwam een hogere commandant echter onverwacht langs en zag dat zij in verwachting was. Ze werd naar de verpleegkundige gestuurd voor een late abortus bij zes maanden.

"Ze vertellen zulke verhalen zonder dramatisch te zijn of zich slachtoffer te voelen – dat maakt het zo ongelooflijk", zegt Catalina. "Ik vroeg of ze boos waren op de gevestigde orde of de commandanten, maar ze zeggen dat ze er nog steeds trots op zijn tot de FARC te behoren en dat ze wisten dat een zwangerschap tegen de regels was, omdat dit heel duidelijk was vanaf het begin: 'Als je hier komt, zit je in een leger en een leger heeft geen kinderen.'"

"Het beste wat je kon gebeuren als je zwanger raakte, was dat je het kind ter wereld kon brengen. [Dan kon je misschien] de baby achterlaten bij je moeder, als je nog contact met haar had – wat zeldzaam was, want ze hadden geen mobiele telefoons en het was riskant voor deze vrouwen om contact met [hun] familie te houden, die mogelijk in gevaar zou komen als de paramilitairen wisten dat een van hun verwanten bij de FARC zat. De anderen moesten de baby in dorpen achterlaten, en ze zijn nu op zoek naar deze kinderen."

Naast dit project heeft Catalina dit jaar in Pennsylvania in de VS een documentaire gemaakt over de Amish. Verder verbleef ze tijdens de winter in Bretagne in Frankrijk voor een reportage over tieners die op het platteland leven en reisde ze naar de Dominicaanse Republiek en Sint-Maarten in de Caraïben om de gevolgen van de orkanen Irma en Maria te fotograferen.

Maar ze heeft Colombia in haar hart gesloten – "de verhalen blijven zich afspelen in mijn hoofd" – en de verkiezing van een nieuwe president, die campagne tegen de vredesovereenkomst en de FARC heeft gevoerd, bedreigt de nog immer kwetsbare situatie. "Ik wil het vredesproces tot het einde volgen", zegt ze. "Het is heel interessant om te zien wat de toekomst brengt."