Leven en verlies: de verstoten weduwen van Amy Toensing

Segregatie, armoede, geweld en zelfs de dood: het zijn slechts enkele van de gevaren waarmee rouwende vrouwen wereldwijd worden geconfronteerd wanneer hun man overlijdt. De Amerikaanse fotojournaliste Amy Toensing heeft vier jaar lang haar werk gewijd aan de verhalen die deze vrouwen met zich meedragen.

Volgens het hindoeïsme brengen weduwen hun familie ongeluk. Daarom worden ze vaak verbannen uit de familiewoning, verstoten door de samenleving en gedwongen in communes te gaan leven. Om te overleven, bedelen ze op straat. Maar veel vrouwen vechten terug en gaan tegen de traditie in: ze dragen kleurrijke kleren en juwelen en verbergen zich niet langer.

"In India, en vooral in de erg traditionele streken, wordt verwacht van weduwen dat ze witte kleren dragen," vertelt Amy. “Op een dag ontmoette ik een vrouw in een oogverblindend kleurrijke sari, dus vroeg ik haar waarom ze die aanhad. Ze antwoordde: "In India is er een gezegde: als je 's ochtends een vrouw in het wit ziet, dan heb je de hele dag ongeluk. Zij wilde niemand ongeluk brengen. Ze was een sterke vrouw die zich vragen durfde te stellen bij wat er gaande was."

Toensing was vastberaden om het verhaal van deze vrouwen te vertellen en begon een langdurig project over weduwen in India, Oeganda en Bosnië. Daar werkt ze al aan sinds 2013 met haar Canon EOS 20D, EOS 5D Mark II en EOS 5D Mark III. De inspiratie voor het project, dat ze 'Widowhood' noemde, kreeg ze toen ze in 2005 op reis was in Nepal. Ze maakte een omweg naar India, waar weduwen in sommige gemeenschappen de rest van hun leven moeten blijven rouwen. Daar ontmoette en fotografeerde ze vrouwen die werden gestigmatiseerd na de dood van hun man en zo kwam het project tot stand.

"Het verhaal bleef me achtervolgen, tot ik in 2013 subsidies kreeg van het Pulitzer Center on Crisis Reporting," vertelt Amy, die regelmatig foto’s levert aan National Geographic en ook al gewerkt heeft voor The New York Times, The Wall Street Journal, Newsweek en Time Magazine. “Samen met een schrijver stelde ik het verhaal voor en we gingen een maand naar India om eraan te werken. We kwamen terug met behoorlijk veel materiaal. Dat toonde ik aan National Geographic en zij pikten het verhaal op. Maar toen waren we alleen nog maar in India geweest. Met Geographic konden we het project uitbreiden naar Oeganda, Bosnië en Herzegovina."

Als een vrouw weduwe wordt in Oeganda, kan ze haar kinderen, woning, grond, waarde en zelfs haar leven verliezen. Hoewel de Oegandese wet stelt dat vrouwen en mannen gelijke rechten hebben op het gebied van erfenissen, is gewelddadige land- en eigendomsroof diepgeworteld in de samenleving. Als gevolg komen veel weduwen in de rand van de samenleving terecht en verliezen ze alles wat ze hebben.

In Bosnië en Herzegovina is na de massamoord van Srebrenica in 1995, waarin meer dan 7000 Bosnische mannen en jongens omkwamen, de structuur van hele gemeenschappen veranderd, vertelt Amy. Plots werden de vrouwen gezinshoofd en sindsdien vechten velen voor de rechten van de slachtoffers van de massamoord. Toen Amy met de herinneringen aan het Bosnische conflict moest werken, kon ze niet ontsnappen aan "momenten van totale wanhoop over wat 'samenleving' is en wat menselijkheid is". Toch heeft ze onvermoeibaar gewerkt om de kracht, moed en weerbaarheid van de vrouwen die ze heeft ontmoet, in beeld te brengen.

"Ik voel me op veel manieren verantwoordelijk voor mijn onderwerpen," zegt ze. “Ik draag de verantwoordelijkheid om hen waardig in beeld te brengen, hun verhaal te vertellen, te luisteren naar wie ze zijn. Hopelijk komt dit duidelijk over in mijn werk en vinden ze dat ik hun stem waarheidsgetrouw heb weergegeven. Voor mijn projecten heb ik medewerking nodig. Er moet een aspect van participatie zijn, zij moeten meewerken om het verhaal verteld te krijgen."

Net zoals bij veel van haar projecten, heeft Amy heel wat onderzoek uitgevoerd om 'Widowhood' te maken. Het project werd dit jaar tentoongesteld op het internationale festival over fotojournalistiek Visa pour l'Image in Perpignan. Krantenartikelen, interviews en zelfs boeken hebben hun nut als informatiebron bewezen bij haar werk. "Ik verlies mezelf graag in mijn onderzoek," zegt ze. “Ik wil altijd het poëtische aspect van een verhaal vinden, dus schrijf ik erover om het vanaf een afstand te kunnen bekijken. Ik schrijf mijn gedachtestroom op en ontdek op die manier het verhaal."

Als je een idee voorstelt aan National Geographic, moet het werk visueel sterk zijn, weet Amy. Ze structureerde haar project rond thema’s en woorden die pasten bij elke plaats die ze bezocht. In India concentreerde ze zich op schoonheid en vrouwelijkheid omdat ze voelde dat deze aspecten van de vrouwen met wie ze tijd doorbracht, waren afgenomen. Er is geen uitweg voor de bittere, diepgewortelde problemen die deze vrouwen moeten doorstaan, maar Amy was vastberaden om hen te tonen als sterke, maar toch vrouwelijke individuen.

"Het waren fantastische vrouwen, maar door hun stigma werd hun vrouwelijkheid van hen afgenomen," zegt ze. "Ik wilde echt die kant van deze vrouwen benadrukken: ze zijn niet onzichtbaar, ze zijn nog steeds prachtige mensen."

Neem een kijkje op de productpagina van de Canon EOS 5D Mark III voor meer informatie.