Ivor Prickett: in de frontlinie tijdens de strijd om Mosul

Hoe komt het dat je in Mosul was tijdens de strijd om de stad te bevrijden?

"Ik heb mijn basis in Istanboel, Turkije, en werk al acht jaar in de regio. Toen Mosul werd ingenomen door IS en IS in het nieuws kwam, was dat ongetwijfeld een van de grootste verhalen uit de regio. Ik vestigde mezelf in Mosul vóór het begin van de strijd om de stad te heroveren, die officieel in oktober 2016 begon. Ik ging in eerste instantie gewoon mijn eigen gang, maar toen nam The New York Times contact met me op en begon onze samenwerking. Dat was in januari 2017."

Hoe kreeg je toegang tot de frontlinie?

"Ik was embedded bij de ISOF, de Iraakse elitestrijdkrachten die in meerdere opzichten het speerpunt van de grondtroepen in Mosul waren. Je kon dagelijks naar binnen en weer weg, maar als documentairefotograaf wist ik dat ik bij de jongens ter plekke wilde blijven. Ik was een van weinigen die embedded was en bij de troepen in Mosul bleef. Het kostte heel veel moeite om toestemming daarvoor te krijgen en het was ontzettend gevaarlijk, dus de meeste nieuwsorganisaties wilden eigenlijk niet dat hun mensen dit deden. Maar het lukte me om de regels een beetje om te buigen en een manier te vinden om het toch te doen."

Hoe was het om in die omstandigheden te werken?

"Het was een enorme uitdaging en ik leerde al doende, want ik had nog nooit zoveel geweld en zulke intense gevechten meegemaakt. Ik was bij de troepen toen ze gebieden binnengingen die nog steeds onder controle van IS stonden, en misschien maar een paar fasen achter de daadwerkelijke oprukkende eenheden. Tijdens luchtaanvallen vielen projectielen op minder dan 100-150 meter van waar ik was. Het was allemaal heel moeilijk te bevatten en in een foto vast te leggen."

Op welke aspecten van het leven in Mosul wilde je de nadruk leggen?

"Ik was het meest geïnteresseerd in de burgers die er woonden, en heb me ook vooral op hen gericht. Ik wachtte op de momenten van bevrijding, waarop mensen uit hun huis naar buiten kwamen kort nadat ze waren bevrijd uit de handen van IS. Het waren momenten waarop ze zouden vluchten of besloten in Mosul te blijven. Ik vond het heel belangrijk om deze momenten vast te leggen, momenten waarin burgers bij gevechten betrokken raken en in veel gevallen helaas gewond raken of om het leven komen. Dat was dus waar ik echt naar op zoek was in Mosul, en ik wilde de gevechten zelf ook vastleggen."

Je hebt verschrikkelijke dingen gezien in Mosul. Hoe bereid je je op zoiets voor?

"Je ziet [onverklaarbare] dingen, vreselijke dingen, als je je midden in zo'n situatie bevindt. De enige manier waarop ik er op dat moment mee om kon gaan, was mezelf eraan te herinneren waarom ik er was en wat mijn werk was, en door mijn werk te doen. Als ik alleen maar had kunnen toekijken en geen doel had gehad om in Mosul te zijn, had ik het waarschijnlijk al heel snel niet meer aangekund. Maar ik was vastberaden en gefocust. Ik wist waarom ik er was en waarom het belangrijk was dat ik er was, en dat is wat me op de been hield."

Heeft dat wat je hebt gezien een emotionele reactie bij je teweeggebracht?

"Veel dingen raken je pas achteraf, als je eindelijk tot rust bent gekomen en thuis aan je foto's werkt of het verhaal bij de foto's schrijft. Dan sta je pas echt stil bij wat je hebt gezien. Maar eigenlijk waren het niet zozeer de dingen die ik heb gezien, maar de verhalen die ik heb gehoord. Wat ik bedoel is dat het zien van een dood lichaam minder schokkend is dan luisteren naar en getuige zijn van iemands pijn en verdriet.

Ik maakte bijvoorbeeld een foto van een vrouw bij een stenen trap die besmeurd was met het bloed van haar zoon, kort nadat hij was omgekomen bij een mortieraanval. We stonden midden in de hele situatie en ik zag dat moment van rouw, toen ze zich realiseerde dat haar zoon dood was. De foto zelf is niet bijzonder grafisch, maar voor mij als getuige was dat een ongelooflijk moeilijk moment dat me toen en ook later een enorme dreun gaf. Ik moest er de hele tijd aan denken. De familie was al uit hun huis weggevlucht en had hier onderdak gevonden, en dan overkomt hun zoiets vreselijks. Dat soort verhalen, over verlies, zijn de verhalen die je echt raken."

Kun je vertellen wat het verhaal is achter de foto van het jongetje dat wordt weggedragen door Iraakse strijdkrachten (genomineerd voor de 2018 World Press Photo of the Year)?

"Deze foto is gemaakt in juli 2017, een paar dagen nadat officieel was aangekondigd dat Mosul bevrijd was, maar er werd nog steeds gevochten. Een paar mannen uit de eenheid waarmee ik op pad was, brachten een man binnen die naar verluid een jongen in zijn armen droeg toen ze hem vonden. Ze gingen er direct van uit dat hij een IS-strijder was en de jongen had meegenomen om hem te gebruiken als menselijk schild. De commandant zei dat een van zijn mannen voor de jongen zouden zorgen. De jongen had smerige, gescheurde vodden aan en hij was vies. Ze trokken zijn kleren uit en hebben hem daar meteen ter plekke gewassen, gewoon vlak bij de frontlinie.

Ik maakte deze foto op het moment dat hij eindelijk zijn ogen dicht kon doen en op de schouder van de soldaat kun uitrusten. Het was een heel ontroerend beeld omdat deze mannen zulke in de strijd geharde vechters waren, die tot kort daarvoor nog aan het vechten waren, en twintig van hen even hun wapens neerlegden om dit zich over dit jochie te ontfermen. Als je dan ziet dat hij eindelijk tot rust komt op de schouder van die soldaat, dan is dat echt een heel krachtig moment."

Welke apparatuur gebruikte je in Mosul?

"In Mosul heb ik de hele tijd de Canon EOS 5D Mark III gebruikt. Ik heb er een paar van en dit is de laatste paar jaar echt mijn favoriete camera. In Mosul had ik er meestal een bij me, en een in mijn rugzak in de auto. En ik gebruikte verschillende objectieven, zoals de Canon EF 35mm f/1.4L II USM en de Canon EF 50mm f/1.4 USM, en het objectief dat echt mijn werkpaard is: de Canon EF 24-70mm f/2.8L II USM."

Waar let je op bij het kiezen van apparatuur?

"Ik kies altijd voor Canon, en ben vooral weg van de 5D-serie. Die gebruik ik al jaren. De Canon EOS 5D Mark III is geweldig omdat hij licht en duurzaam is. Ik heb apparatuur nodig die vrij robuust is, maar die ook klein en gemakkelijk in het gebruik is. Ik heb ook een hoge verwerkingssnelheid en kleine bestanden nodig als ik onderweg mijn laptop gebruik. De Canon EF 24-70mm f/2.8L II USM was heel vaak mijn favoriete objectief omdat ik niet wist wat ik die dag zou tegenkomen. Ik zette dat objectief meestal op mij camera en nam dan nog één ander vast objectief mee. Het was mijn favoriete objectief omdat hij zo veelzijdig en snel is."

Is het wel eens gebeurd dat je je apparatuur tot het uiterste op de proef hebt gesteld?

"Oh ja, ik denk dat dat bijna steeds het geval was in Mosul. Of ik nu in en uit een humvee sprong of me op de grond liet vallen om dekking te zoeken, mijn apparatuur had het zwaar te verduren, en liet me nooit in de steek. In de zomer loopt de temperatuur in Irak op tot 50 °C. Als ik foto's maakte, moest mijn camera dus dubbel zo hard werken. En ook toen had ik geen enkel probleem. Toch wel heel bijzonder."

Wat motiveert je om dit soort werk te doen?

"Ik wilde altijd al naar plekken gaan waarvan ik dacht dat niemand anders er meer heen ging, en de verhalen vertellen van de mensen die door conflicten, of de nasleep ervan, in het nauw worden gedreven. Ik vind het belangrijk om een getuige te zijn en om dingen vast te leggen – iemand die informatie verzameld en met zich mee terug neemt. Of dat ooit een verschil zal maken weet ik niet, maar ik denk nog steeds dat het heel belangrijk is dat we op die plekken zijn."