Hoe publiceer je een professioneel fotoboek?

Wat is een fotoboek precies? Volgens de definitie in het boek 'Foto in omslag' van Mattie Boom, curator fotografie bij het Rijksmuseum, en Rik Suermondt, docent fotografie aan de Universiteit Utrecht, is een fotoboek "een autonome kunstuiting, vergelijkbaar met een beeldhouwwerk, theatervoorstelling of film. De foto's verliezen hun eigen 'an sich' fotokarakter en worden in drukinkt vertaalde onderdelen van een dramatisch gebeuren dat boek heet."

Dewi Lewis publiceert al 30 jaar fotoboeken. Hij won verschillende prijzen en is beroemd om zijn werk met een uiteenlopende reeks fotografen, van veteranen zoals Martin Parr en Bruce Gilden tot nieuwere namen, zoals Laia Abril en Makiko. Elk jaar ontvangt hij duizenden inzendingen van fotografen die hun werk bij hem willen publiceren. Hier vertelt hij hoe je zijn aandacht kunt trekken.

Stel iets origineels voor

"Over het algemeen is de kwaliteitsnorm van fotografie verbeterd sinds ik ben begonnen als uitgever. Mensen zijn zich meer bewust van wat anderen doen. Ik krijg dus minder vreselijk amateuristisch werk te zien, maar dat betekent niet dat ik meer uitzonderlijk goede projecten krijg. Heel veel voorstellen lijken op elkaar."

Loop niet te hard van stapel

"Als een fotograaf een afgewerkte testversie stuurt en ik vind de volgorde of het ontwerp niet goed, vind ik het moeilijk om dat te negeren. Als ik daarentegen een reeks geprinte foto's zie, dan leg ik zelf de puzzelstukjes in elkaar en beeld ik me in hoe ik alles in een mooi fotoboek kan gieten: printen we deze foto op een dubbele pagina? Welk lettertype past hier het best bij? Als het ontwerp [dat je me stuurt] te erg uitgewerkt is, wekt het mijn interesse niet. Ik krijg veel projecten toegestuurd die er veel te gepolijst uitzien."

Bespaar je de moeite...

"Is er iets dat ik niet publiceer? Naaktfoto's. Ik heb nog nooit een naaktfoto gezien die ik interessant vond en ik heb al te veel afschuwelijke inzendingen gezien, dus is het veel gemakkelijker om gewoon te zeggen dat we dat niet doen. We zouden zelfs eerder een boek met pornografie publiceren, of materiaal dat als pornografisch kan worden beschouwd, dan een boek met naaktfoto's. Die vallen vaak terug op clichés en namaak-erotiek. Er zijn erg weinig goede voorbeelden. Die van Bill Brandt, bijvoorbeeld. Maar dat is dan weer niet mijn favoriete werk van hem..."

Wees realistisch over geld

"Veel fotografen die bij me aankloppen, denken dat we 50.000 exemplaren gaan drukken. Momenteel financieren we ongeveer 60-70% van de productiekosten van onze boeken. Voor sommigen, zoals Martin Parr of Dougie Wallace, financieren we 100%, maar voor bepaalde andere boeken weten we dat het verkoopcijfer erg laag zal zijn. Dan dekken we slechts 50% van de productiekosten. Er zijn ook fotografen met projecten die wij geweldig vinden, maar die niet eens willen betalen om ons een persexemplaar op te sturen. Dan moeten we zo goed als 100% zelf dekken. Als een fotograaf eisen stelt die financieel onhaalbaar zijn, dan kan de uitgever niet anders dan weigeren."

Wees geen eeuwige twijfelaar

"Ik vind het niet erg om met moeilijke mensen samen te werken, maar werken met mensen die zonder reden moeilijk doen, dat stoort me. Elke uitgever heeft het wel eens meegemaakt: mensen die onder de druk bezwijken wanneer het tijd wordt om te gaan printen. Als iemand duidelijk weet wat hij wil en nogal veeleisend is, dan kun je kiezen of je dat accepteert of niet. Maar het wordt een probleem als iemand voortdurend van gedachten verandert of tegenstrijdig advies van verschillende mensen wil volgen."

Werk respectvol samen

"Het redactieproces vergt erg veel geduld. Je kunt wel 20 of 30 keer PDF's heen en weer sturen met minuscule aanpassingen. Zo kun je eeuwig doorgaan. Een goede samenwerkingsrelatie is zoals een constructief gesprek. Heb je dat niet, dan wordt het een pijnlijk proces. In een samenwerking moeten beide partijen gelijk zijn. Als een uitgever het gevoel krijgt dat hij moet werken voor iemand die geen rekening houdt met hem, is het mogelijk dat hij vindt dat het de verkeerde richting uitgaat en de samenwerking wil stopzetten. Maar in 30 jaar tijd heb ik dat nog maar twee keer meegemaakt."

Wees ervan overtuigd dat je boek de moeite waard is

"Het is niet omdat een fotograaf het geld heeft om een boek uit te brengen, dat hij dat ook moet doen. Waarom zou je dat geld niet investeren in nieuwe projecten? Waarom zou je € 10.000 uitgeven aan iets dat niet echt een toegevoegde waarde krijgt in boekvorm? Je moet knopen kunnen doorhakken en niet zomaar de kudde volgen. Maar als je absoluut zeker bent, dan moet je er voor de volle 100% voor gaan. Klop bij me aan, toon me je werk en profileer het. Blijf doorzetten."