ARTIKEL

Mijn meest aangrijpende verhaal: Chris Steele-Perkins over zijn reportage over de hongersnood in Somalië

Men unload large sacks from the top of a bus.
De hongersnood in Somalië kostte aan 300.000 mensen het leven. Magnum-fotograaf Chris Steele-Perkins zegt dat dit het meest aangrijpende verhaal was waarvan hij ooit verslag heeft gedaan. Gemaakt met een Canon F-1. © Chris Steele-Perkins/Magnum Photos

Magnum Photos-fotograaf Chris Steele-Perkins heeft honderden verhalen in beeld gebracht tijdens een veelzijdige carrière als fotojournalist die bijna 50 jaar omspande. Het verhaal dat echter de grootste emotionele reactie bij hem teweegbracht,bracht hij meer dan 25 jaar geleden in beeld in Somalië. Hier laat hij zien waarom hij nog steeds wordt achtervolgd door wat hij daar fotografeerde.

In 1992 was Chris in Somalië voor een reportage voor The Independent magazine. Zijn opdracht was om verslag te doen van de hongersnood die op dat moment duizenden Somaliërs het leven kostte. Deze hongersnood was echter niet het gevolg van een droogte of natuurramp, maar van de burgeroorlog die volgde op de afzetting van president Barre het jaar daarvoor.

"De hongersnood was totaal onnodig," herinnert Chris zich. "Er was voldoende voedsel in het land, maar het werd gestolen door gewapende bendes en in bewaakte magazijnen bewaard tot de prijzen omhoog gingen. Het was absoluut schandalig."

Canon Professional Services

Heb je Canon-apparatuur?

Registreer je apparatuur voor gratis advies van experts, onderhoud van apparatuur, toegang tot inspirerende evenementen en exclusieve aanbiedingen met Canon Professional Services (CPS).

Het verhaal verteld

Toen Chris aankwam in de Somalische hoofdstad Mogadishu, trof hij mensen aan die letterlijk op straat doodgingen. "Ik had al eerder oorlogen en hongersnoden vastgelegd, maar daar zag ik een vreemde gevoelloosheid die ik niet kon begrijpen," vervolgt hij. "Er lagen bijvoorbeeld een vrouw en een kind langs de weg, duidelijk op punt om te sterven, en de mensen negeerden hen gewoon. Ik had gewapende bewakers bij mij, omdat je nergens naartoe kon zonder bewaking, maar ook die wilden die mensen niet helpen. Ik voelde me hopelozer dan ik me in andere situaties ooit heb gevoeld."

Voor zijn verhaal bezocht Chris een groot opvangkamp met enkele duizenden vluchtelingen. Hoewel de mensen wanhopig waren om voedsel en medicijnen te krijgen, ontvingen ze geen van beide. Hij schat dat er alleen al in dat kamp elke dag 100 mensen doodgingen.

Hij legde de schokkende scènes vast waarvan hij getuige was, zoals die van moeders die hun kinderen gereedmaakten om te worden begraven. Hij fotografeerde ook soldaten van de vele militiegroepen die de baas waren in de regio. En de aankomst van voedselhulp, waarvan daarna veel werd geplunderd door die gewapende milities.

Men roll red barrels out of the sea onto the beach.
De hongersnood werd door Andrew Natsios, voormalig directeur van het Amerikaanse Office of Foreign Disaster Assistance (OFDA) beschreven als "de ergste humanitaire ramp in de moderne wereld". Gemaakt met een Canon F-1. © Chris Steele-Perkins/Magnum Photos
A small child looks through a gap between iron gates.
Chris reisde naar een vluchtelingenkamp in Somalië tijdens de hongersnood, waar hij volwassenen en kinderen zag die wanhopig op zoek waren naar eten en medicijnen. Gemaakt met een Canon F-1. © Chris Steele-Perkins/Magnum Photos

Voor Chris is de meest gedenkwaardige foto die hij destijds in Somalië maakte de foto waarop een moeder borstvoeding geeft aan haar kind in een voedseldistributiecentrum (hieronder te zien). Hoewel hij niet met de vrouw sprak en maar vier foto's maakte, herinnert hij zich het moment waarop hij hen zag nog levendig.

Ze bevonden zich duidelijk in een levensbedreigende situatie, maar Chris heeft het gevoel dat deze foto een andere boodschap heeft dan veel van de opnamen die hij maakte in Somalië. "Moeders en kinderen zijn talloze keren in beeld gebracht, maar deze foto heeft iets van een Bijbelse echo," zegt hij. "Hoe moeilijk dit misschien ook voor anderen te begrijpen is, voor mij bevat deze foto een element van hoop. Het kind is broodmager, maar krijgt wat melk van zijn moeder en kan deze ramp misschien overleven."

Chris heeft de hongersnood ongeveer vier weken lang in beeld gebracht, onder extreme temperaturen en met het beeld en de geur van de dood om zich heen. "Het was een van de weinige keren die ik heb meegemaakt waarin de situatie zelfs geharde journalisten en fotografen te veel werd," vervolgt hij. "Ik had al eerder hongersnoden gezien en dacht dat ik er beter mee kon omgaan, maar in dit geval was het huiveringwekkend. Ik weet nog dat ik met een Franse journalist sprak die ik goed kende en zei dat dit de hel op aarde was. En zo denk ik er nog steeds over."

Overschakeling van film naar digitaal

A man, woman and child stand in a room with patterned wallpaper. The child is supported with crutches and the woman with a staff.
Veel van de mensen die Chris fotografeerde in Somalië tijdens de hongersnood van 1992 hadden ook medische hulp nodig. Gemaakt met een Canon F-1. © Chris Steele-Perkins/Magnum Photos
A woman breastfeeds a painfully thin baby.
Dit beeld van een moeder die haar kind borstvoeding geeft, gaf Chris een sprankje hoop, zegt hij, omdat het een kleine kans leek dat zij de hongersnood in Somalië zouden kunnen overleven. Gemaakt met een Canon F-1. © Chris Steele-Perkins/Magnum Photos

Chris maakte al zijn foto's van de hongersnood in Somalië met Canon F-1 camera's en kleurenfilm. "Canon F-1's waren mijn werkpaarden, die het gewoon altijd deden, zelfs in hete en stoffige omstandigheden," herinnert hij zich. "Ze waren eenvoudig en dat was alles wat ik nodig had. Zo'n 90% van de tijd fotografeerde ik met een 35mm-objectief, maar soms gebruikte ik een 100mm als ik op discrete afstand wilde blijven."

Tegenwoordig werkt Chris nog aan persoonlijke projecten – zoals zijn project The New Londoners, waarin hij portretten maakt van migranten uit de hele wereld die in Londen wonen. Zijn belangrijkste camera's zijn de Canon EOS 5D Mark II en de Canon 5D Mark III en hij geniet van alle voordelen van digitale SLR's, zoals snelle autofocus en sterk verbeterde prestaties bij weinig licht.

Two woman cling onto each other bravely. One has a tear rolling down her cheek, but looks ahead resolutely, while the other partially hides her face.

Heeft de fotojournalistiek een toekomst in het digitale tijdperk?

Bekende fotografen bespreken de toekomst van de sector en hun voorspelling kan best wel verrassend zijn...

"Ik heb geen enkel nostalgisch verlangen naar fotorolletjes," zegt hij. "Voor mij zijn de twee grote voordelen [van digitaal] dat je meer dan 36 opnamen achter elkaar kunt maken terwijl je ondertussen je ISO kunt veranderen. Als ik dat vroeger wilde, moest ik de film die ik gebruikte terugspoelen, uit de camera halen en vervangen door een andere film, of meerdere camera's gebruiken.

"Nu kan ik alle aanpassingen in enkele seconden maken. Met de 5D Mark II en 5D Mark III kun je de ISO echt flink aanpassen zonder dat je kwaliteitsverlies merkt. Ik vind het prettig als mijn camera's eenvoudig werken. Als de flitser het doet, de camera betrouwbaar is en de objectieven goed zijn, dan ben ik heel tevreden."

Terugkijkend naar zijn beelden van de hongersnood in Somalië in 1992, heeft Chris het gevoel dat hij iets wezenlijks heeft bijgedragen door daar te zijn en vast te leggen wat er gebeurde, hoewel hij nu minder optimistisch is over wat fotojournalistiek echt kan veranderen.

"The Independent magazine had er een groot verhaal over. De hongersnood en de oorzaken ervan werden goed beschreven en ze gebruikten mijn foto's. Ik weet niet wat voor een verschil het uiteindelijk heeft gemaakt, maar ik had in ieder geval het gevoel dat het verhaal werd verteld en veel mensen heeft bereikt. Het verdween niet in een archiefkast."

Geschreven door David Clark


De uitrusting van Chris Steele-Perkins

Belangrijkste uitrusting voor het vastleggen van gebeurtenissen over de hele wereld

Photographer Chris Steele-Perkins stands in a room at home beside some flowers.

Camera

Canon EOS 5D Mark III

Een full-frame DSLR van 22,3 Megapixel met 61-punts autofocus en continuopname met 6 fps. "Ik gebruik de 5D Mark III omdat deze, net als de oude F1, altijd blijft werken en doet wat ik nodig heb. Je kunt de ISO flink aanpassen zonder dat je kwaliteitsverlies merkt," aldus Chris.

Lens

Canon EF 24-105mm f/4L IS II USM

Dit objectief levert een verbluffende beeldkwaliteit met geavanceerde beeldstabilisatie. Chris zegt: "De 24-105mm f/4 is scherp in het hele zoombereik, en behoorlijk stevig met een goede stabilisatie. Deze lens doet alles wat ik wil."

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Klik hier voor inspirerende verhalen en het laatste nieuws van Canon Europe Pro

Meld je nu aan