Voel het nieuws: maak nieuwsfotografie toegankelijk voor blinden en slechtzienden

Het is iets meer dan een jaar geleden dat we een artikel hebben gepubliceerd over ons werk bij Museum Hilversum. Samen met hun ResearchLab hebben we zes winnaars van de Zilveren Camera (prijs voor fotojournalistiek) 'vertaald' in een tastbare en audio-ervaring voor blinde en slechtziende bezoekers. Onze geavanceerde printtechnologie leent zich op natuurlijke wijze voor dit soort projecten, maar we zien onze betrokkenheid als een enorm voorrecht en een kans om te leren. Dit soort initiatieven, met Museum Hilversum en andere geweldige instellingen en kunstenaars, hebben World Unseen tot stand gebracht.

Fotojournalistiek brengt zoveel belangrijk inzicht in onze wereld met zich mee. Het is dus vrij ironisch dat degenen die dit inzicht het hardste nodig hebben, hiertoe nauwelijks tot geen toegang hebben. Als museum dat regelmatig indrukwekkende fotografische tentoonstellingen heeft, was Museum Hilversum vastbesloten om de ervaring van bezoekers met een visuele beperking te veranderen.

Hilversum is de thuisbasis van de pers, tv en radio, dus het museum is een geschikte plek voor tentoonstellingen over mediakunst en -design. Het museum bevindt zich in het voormalige raadhuis van Hilversum en is aangepast aan de behoeften van een gerenommeerd museum. Elk jaar organiseert het museum de uitreiking van de prestigieuze Zilveren Camera-prijs voor fotojournalistiek, waarna het de eerste locatie is in de daaropvolgende tour door Nederland. Museum Hilversum heeft onlangs het ResearchLab geopend, een plaats van experimenteren die zich richt op nieuwe manieren waarop het museum kan bijdragen aan een inclusievere samenleving.

Voel het nieuws is het eerste project dat het ResearchLab heeft opgezet. Dit biedt slechtzienden een middel om de krachtige fotojournalistiek van de Zilveren Camera te ervaren. Grafisch ontwerper en fotograaf Daphne Wageman en Clemens Weijkamp van Canon Production Printing hebben bijgedragen aan het creëren van een holistische ervaring van de afgebeelde scènes. Daphne, die nu kan zien, heeft een zeldzaam inzicht in de wereld zonder zicht, omdat ze tijdelijk blind is geweest. Voor onderzoek naar schade aan haar macula lutea (een plek dicht bij het netvlies) moest haar oogzenuw worden uitgeschakeld en verloor ze tijdelijk haar zicht. Sindsdien heeft ze haar creatieve werk gebruikt om het leven zonder zicht te onderzoeken.

Daphne 'vertaalt' samen met de blinde fotograaf Hannes Wallrafen zes van de winnende foto's in tastbare en audio-indelingen die een verhaal creëren dat meer context en diepte heeft dan de standaard audio- of braillebeschrijvingen. Om dit te doen, heeft Daphne elke foto zorgvuldig omgezet in afzonderlijke kleurenafbeeldingslagen of 'slices' en voor elke foto een hoogtekaart gemaakt in Adobe Photoshop. Deze bestanden werden vervolgens gebruikt door ervaren technici in het Canon Elevated Printing Technology-lab van Canon Production Printing in Venlo. 

Elevated Printing Technology is speciaal ontwikkeld als toepassing voor de grootformaat flatbedprinters uit de Canon Arizona 13/2300-serie en heeft vele interessante projecten tot leven gebracht, waaronder perfecte replica's van het Portret van een oude man van Rembrandt en de befaamde trompe l'oeil van Carel Fabritius, Het puttertje. Ook Daphnes eigen project Blindzicht werd tot leven gebracht met behulp van de technologie, dus het was volkomen logisch dat zij de persoon zou zijn die zich zou aansluiten bij Clemens voor dit belangrijke nieuwe werk.

Voor Elevated Print wordt UV-uithardende inkt gebruikt die vloeibaar is totdat deze wordt uitgehard door blootstelling aan intens ultraviolet licht. Dit betekent dat extreem dunne lagen inkt (nog dunner dan menselijk haar) snel na het uitharden op elkaar kunnen worden geprint. De hoogte van de foto's is opgebouwd met CMYK- en witte inkten. De laatste twee bovenste lagen (de 'reliëflaag') zijn wit en daarna volgt de uiteindelijke kleur.

Tegelijkertijd werkte Hannes Wallrafen samen met Museum Hilversum en de Zilveren Camera-fotografen om een audioaspect aan de museumapp toe te voegen. Elk van hen werd gevraagd een volledige en gedetailleerde beschrijving van hun foto te geven. Hannes gaf waar nodig advies om ervoor te zorgen dat hun bijdrage voldeed aan de noodzakelijke vereisten om de foto's voor slechtziende luisteraars volledig te belichten. Fotojournalistiek staat bekend om zijn emotionele kracht, subtiele details en nuancering van context. De robuuste en duurzame tastbare print in combinatie met de audiobeschrijvingen zorgt ervoor dat blinden en slechtzienden zich er een voorstelling van kunnen maken. "Een combinatie van auditieve en tastbare informatie zorgt voor een aha-moment!" zegt Hannes, die samen met de medewerkers Ron en Tim de werken onderzocht. "Een beschrijving, zoals een grote stap, regenachtig weer, hoge laarzen, jas, richting links, is belangrijk. Daarna begin je te verkennen. Je begrijpt de combinatie en het voegt echt waarde toe."

"In dit project streven we ernaar een bijdrage te leveren aan een inclusievere samenleving", zegt museumdirecteur Fleur van Muiswinkel. "Als onderdeel van de Zilveren Camera laten we de eerste resultaten van ons onderzoek zien, maar we staan nog steeds aan het begin van dit experiment. Het heeft aandacht en tijd nodig, omdat het complexer is dan je in eerste instantie zou denken. Als museumdirecteur ben ik erg benieuwd of we dit in de toekomst ook op grote schaal kunnen toepassen op andere tentoonstellingen."