Hoe je Focus Stacking kunt gebruiken om meer details vast te leggen

Het is misschien wel het grootste probleem bij macrofotografie: je komt dicht bij je onderwerp en kiest meestal een groot diafragma om zoveel mogelijk licht te vangen, maar als gevolg daarvan wordt de scherptediepte erg klein, waardoor een groot deel van de afbeelding onscherp is. Of je nu macrofoto's maakt van kleine insecten of een uitgestrekt landschap, soms heb je een grotere scherptediepte nodig dan je met één opname met één objectief kunt krijgen. Het gebruik van een klein diafragma biedt mogelijk niet voldoende scherpte in het hele frame, vooral bij het maken van macrofoto's. Dan kan focus stacking je helpen.

Als je foto's met focus stacking wilt maken, begin je met de bracketing van een aantal opnamen van hetzelfde onderwerp, waarbij op iets van elkaar verschillende delen van dat onderwerp is scherpgesteld. Deze beelden worden vervolgens in de nabewerking samengevoegd of 'gestapeld' om één beeld te produceren met een grotere scherptediepte, waarbij het onderwerp scherp is in het hele frame. Dit is een geweldige manier om de natuurlijke grenzen van een objectief te verleggen en beelden te maken die buitengewoon scherp en gedetailleerd zijn.

Maar hoe maak en stapel je nu met succes beelden met focus stacking? Hoe anders is de techniek als je landschappen fotografeert in plaats van macro, wat is de beste uitrusting om te gebruiken en hoe zet je een reeks opnamen om in één gedetailleerd beeld? Canon Ambassador en natuurfotojournalist Christian Ziegler, macrospecialist Matt Doogue en landschaps- en reisfotograaf David Clapp vertellen hoe ze focus stacking gebruiken om detailrijke foto's te maken.

1. Close-upportretten van insecten

Matt Doogue begon zeven jaar geleden met het fotograferen van insecten en spinachtigen. Hij heeft zijn focus-stacking-techniek verfijnd om een extreem kleine scherptediepte te voorkomen bij het fotograferen van kleine onderwerpen met een hoge vergroting. Hij gebruikt meestal een Canon EOS 6D (inmiddels opgevolgd door de Canon EOS 6D Mark II) in combinatie met een Canon MP-E 65mm f/2.8 1-5x Macro of Canon EF 100mm f/2.8L Macro IS USM-objectief, vanwege hun grote diafragma en vergrotingsfactor.

"De meeste mensen denken dat je door het gebruik van zeer kleine diafragma's meer van het onderwerp scherp in beeld krijgt", zegt hij. "Dat is juist, maar dat veroorzaakt ook diffractie, waarbij licht wordt verspreid en de beeldscherpte wordt verminderd. En je sluitertijden zijn veel langer.

"Bij opnamen met een groot diafragma, zoals f/2.8, wordt diffractie voorkomen en kan ik meer licht toelaten, zodat ik kortere sluitertijden kan gebruiken. Maar fotografeer ik een spin met een vergroting van 5x op mijn 65mm-macro-objectief, dan krijg ik alleen de twee ogen aan de voorkant scherp en is de rest volledig wazig. Dankzij focus stacking kan ik het hele gezicht scherp maken om een geweldig portret te maken."

2. Macrodetails in de natuur benadrukken

Christian Ziegler heeft onlangs de focus-stacking-techniek gebruikt voor een serie afbeeldingen van bloemen en planten. Deze maakte hij in Schotland met zijn Canon EOS-1D X Mark III met een Canon EF 100mm f/2.8L Macro IS USM-objectief.

“Ik ontdekte focus stacking opnieuw tijdens de COVID-19-lockdown, toen we allemaal thuisbleven," zegt hij. "Ik gebruikte deze techniek misschien vijftien jaar geleden in Panama voor bloemen, maar het was toen veel ingewikkelder. Nu is de nabewerking zo eenvoudig dat het makkelijk is om een paar foto's te maken, wat te experimenteren en te zien of het werkt.

"Ik heb veel tijd besteed aan het documenteren van het begin van de lente. Ik hou vooral van lentebloemen en jonge bladeren. Ik heb vele soorten verzameld en ze meegenomen naar mijn studio om ermee te experimenteren, door meerdere foto's te maken en deze vervolgens te stapelen om een perfect scherp beeld te krijgen. Ik denk dat deze techniek heel goed werkt voor natuurlijke details zoals bloemen, zaadkoppen en insecten. Ik wilde de schoonheid en de delicate aard van deze onderwerpen laten zien."

3. Buiten fotograferen: focus stacking voor landschappen

Nabewerkingsmethoden voor focus stacking

Sommige Canon-camera's, zoals de Canon EOS R5, Canon EOS R6, Canon EOS RP en Canon EOS 90D, zijn voorzien van ingebouwde automatische focus bracketing, zodat je nog gemakkelijker foto's met focus stacking kunt maken. Hiermee kun je de camera instellen om het gewenste aantal opnamen te maken met geselecteerde focusstappen. De camera start met focusbracketing vanaf het dichtstbijzijnde punt en werkt richting het oneindige. Hoe groter het diafragma, hoe geleidelijker de focusstappen zijn en hoe groter het aantal opnamen.

Nadat ze hun onderdelen van de samengevoegde foto hebben gemaakt, kunnen de drie fotografen hun uiteindelijke ‘gestapelde’ foto's op verschillende manieren maken, met behulp van algemene beeldbewerkingssoftware of speciale programma's voor focus stacking. Maar hun proces na de opnamen is vergelijkbaar: de opnamen die het grootste bereik van focuspunten geven, worden geselecteerd en bewerkt. Vervolgens worden ze uitgelijnd en gecombineerd tot één samengestelde opname, waarbij eventuele afwijkingen worden verwijderd (zoals de poot van een insect die tussen belichtingen heeft bewogen in het werk van Matt).

Canon's Digital Photo Professional (DPP)-software, gratis te downloaden voor eigenaars van Canon EOS-camera's, is het perfecte hulpmiddel. Versie 4.10 en nieuwer bevatten een functie voor dieptecompositie, die compatibel is met foto's gemaakt met camera's met focus bracketing, samen met de Canon EOS R, Canon EOS RP en Canon EOS 5D Mark IV. Met deze functie kunnen beelden op bepaalde manieren automatisch worden aangepast, bijvoorbeeld het verzachten van de compositiegrens. De samengestelde afbeelding kan worden aangepast met behulp van het hulpmiddel Depth Compositing Editing om één perfect scherpgestelde afbeelding te creëren.