China in kleur: Bruno Barbey vertelt hoe hij de ontwikkeling van een wereldmacht al 45 jaar lang vastlegt

De afgelopen 45 jaar veranderde China van een groot maar onontwikkeld land in een van 's werelds grootste industriële supermachten. In die periode heeft senior Magnum-fotograaf Bruno Barbey een uniek oeuvre samengesteld waarin hij de ongelooflijke veranderingen in het land vastlegt.

China is slechts een van de vele onderwerpen waar Bruno zich in zijn lange carrière mee bezig heeft gehouden. Als fotojournalist heeft hij verslag gedaan van nieuws uit de hele wereld, waaronder oorlogen en conflicten in Nigeria, Vietnam, Bangladesh, Cambodja, Noord-Ierland en Irak. Hij heeft ook het dagelijks leven vastgelegd in allerlei landen, waaronder Marokko, Brazilië, Turkije, Nigeria en Italië. Hij heeft meer dan 30 boeken gepubliceerd en er zijn wereldwijd meer dan 80 tentoonstellingen van zijn werk gehouden.

China is hem echter altijd blijven fascineren en hij is vele malen naar het land teruggekeerd. Recentelijk zijn er twee boeken verschenen van zijn werk over dit land: 'From Mao to Modernity' (2015) en 'The Color of China' (2019).

Bruno's werk wordt goed ontvangen, ook in China zelf. Onlangs was er een grote tentoonstelling van zijn foto's van China in het Chinese Kunstmuseum in Beijing, die in slechts 10 dagen 80.000 bezoekers trok.

Kleuropnamen

Ook andere Magnum-fotografen hebben het land de afgelopen decennia gefotografeerd, zoals Robert Capa, Henri Cartier-Bresson en Marc Riboud, maar die werkten allemaal in zwart-wit. Hoewel monochroom nog dominant was bij de documentairefotografie in het begin van de jaren zeventig, wilde Bruno vanaf het begin in kleur fotograferen.

Zwart-wit, legt hij uit, was dominant om zowel esthetische als praktische redenen. "In die tijd was de kleurreproductie nog slecht, zelfs in de bekendste tijdschriften", vertelt hij. "Vroeger werkte ik vaak voor National Geographic. Als ik die artikelen nu bekijk, zie ik dat de afdrukkwaliteit niet bepaald goed is. Maar kleur heeft mij altijd al gefascineerd, misschien omdat ik ben geboren in Marokko, een land vol licht en kleur. Voor mij begon het halverwege de jaren zestig, toen ik door het tijdschrift Vogue naar Brazilië werd gestuurd en een paar honderd kleurenfilms meenam. Toen begon ik serieus met het maken van kleurenfoto's. Ik maak vooral graag kleurenfoto's met de nieuwste digitale camera's. En tijdschriften worden tegenwoordig in goede kwaliteit gedrukt."

In het veld

Bruna heeft een praktische werkwijze. Hij kiest gewoon een plek waar hij wil fotograferen en wacht tot er iets interessants gebeurt. Eén van zijn favoriete plekken is een locatie in Shanghai, met uitzicht op de stad over de rivier Huangpu, waar in het weekend van alles gebeurt. Hij houdt bij het fotograferen altijd rekening met de voor- en achtergrond, zodat elke scène verschillende elementen bevat. Hij vindt het echter het belangrijkst dat de mensen niet doorhebben dat ze worden gefotografeerd.

"Bij de meeste foto's die ik maak, beseffen mensen niet dat ze worden gefotografeerd of hebben ze dat pas net gemerkt", zegt hij. "Ik fotografeer heel snel. Soms, zelfs nu nog, maak ik opnamen zonder de camera bij mijn oog te houden, zodat ik onopvallender kan werken. Wanneer je veel opnamen maakt, is de bewerking natuurlijk ook belangrijk. Ik doe de helft van mijn werk tijdens het fotograferen en de helft bij de nabewerking.

"Meestal maak ik eerst de foto's en vraag ik daarna pas toestemming, behalve wanneer ik een portret maak en de ander eerst wil leren kennen. Als je op zoek bent naar een natuurlijke situatie en eerst om toestemming moet vragen, kun je wel stoppen. Mensen gedragen zich dan niet langer spontaan en het moment is voorbij. Daarom vraag ik meestal geen toestemming."

Het is misschien verrassend, maar Bruno zegt dat hij nog nooit een vervelende reactie heeft gehad bij het fotograferen van mensen in China. "In China of Japan, of in Azië in het algemeen, levert het fotograferen van mensen meestal weinig problemen op", vertelt hij. "Misschien is dat omdat ze beleefd zijn tegen buitenlanders. Het is makkelijker om foto's te maken in Shanghai dan in Parijs. Wanneer je in Parijs foto's maakt, dagen mensen je al snel uit en zeggen ze dat ze je zullen aanklagen. Dat is niet zo'n probleem in China. Chinezen zijn dol op fotografie. Het is fantastisch om te zien hoe het ze motiveert en fascineert."

Hoewel hij inmiddels 78 is, is Bruno's interesse in fotografie niet afgenomen. Hij heeft alweer fotoreizen gepland naar China en Marokko. "Als lid van de Franse Academie des Beaux-Arts word ik omringd door vrienden en geweldige artiesten. Sommigen daarvan zijn al erg oud maar werken nog steeds", vertelt hij. "Sommige fotografen werken tot ze de 90 zijn gepasseerd. Ik blijf werken zolang ik, zoals wij zeggen, "bon pied, bon oeil" heb. [Letterlijk: "goede voet, goed oog".] Ik hoop zolang mogelijk door te werken."